Wettelijke rente omhoog naar 4%

De wettelijke rente is per 1 januari 2023 verhoogd van 2% naar 4%. En dat is ook van belang voor het erfrecht en familierecht. Want bij vorderingen in de familie speelt de wettelijke rente soms een belangrijke rol.

Wat is de wettelijke rente?

De wettelijke rente is een schadevergoeding over de periode dat een schuldenaar in verzuim is. In het erfrecht kun je daarbij denken aan de vordering van een onterfd kind. Is deze opeisbaar na 6 maanden maar vindt de betaling pas na 10 maanden plaats? Dan geldt over het verschil van 4 maanden de wettelijke rente. Let op: daarvoor is wel nodig dat het onterfde kind de schuldenaar in gebreke stelt. Want tot dat moment is er nog geen sprake van verzuim.

Bij de legitieme portie maakt het best wel verschil dat de wettelijke rente omhoog gaat van 2% naar 4%. Want over de legitieme wordt vaak lang ruzie gemaakt. Soms leidt zo’n ruzie zelfs tot een slepende rechtszaak. Stel dat je als onterfd kind een vordering hebt van € 100.000 en dat de betaling een jaar te laat plaatsvindt. Dan betekent de hogere wettelijke rente dat je € 2.000 euro extra krijgt. Want de rente over je vordering gaat omhoog van € 2.000 naar € 4.000 per jaar.

De hogere rente kan een reden zijn om een voorschot uit te keren aan het onterfde kind, zodat de rente niet verder oploopt.

Het verschil tussen 2 en 4 procent is soms groter dan je denkt

In testamenten die na het jaar 2000 zijn gemaakt, vind je niet vaak een verwijzing naar de wettelijke rente. Maar bij testamenten uit de vorige eeuw ligt dat anders. In testamenten uit de jaren ’80 en ’90 staat regelmatig dat de vordering van een kind op de langstlevende verhoogd wordt met de wettelijke rente. En vaak is dat een samengestelde rente. Dit betekent “rente op rente”. Ook over de bijgetelde rente bereken je dus een rente.

Stel dat je een vordering erft van € 100.000 met een samengestelde rente gelijk aan de wettelijke rente. Als deze rente 2% is, dan groeit de vordering in 10 jaar naar € 121.899. Is de rente 4% dan groeit de vordering in 10 jaar naar 148.024. Vier procent is het dubbele van twee procent. Maar het verschil in de bijgetelde rente is dus meer dan het dubbele.

Samengestelde rente is het achtste wereldwonder.

(Albert Einstein)

De hogere rente kan voor een langstlevende reden zijn om de vordering eerder uit te keren of juist niet uit te keren. Stel dat je een schuld hebt aan je stiefkind. Dan kan de hogere rente een reden zijn om de vordering eerder uit te betalen. Maar bij een schuld aan je eigen kind kun je geneigd zijn om de vordering te laten bestaan. Want de rentegroei is vrij van erfbelasting.

Vergoedingsrechten en verrekenbedingen

Ook in het familierecht speelt de wettelijke rente een rol. Dit is het geval als een stel uit elkaar gaat. Vaak moet er dan worden afgerekend. Bijvoorbeeld omdat er een finaal verrekenbeding in de huwelijkse voorwaarden staat. Of omdat er nog sprake was van een vergoedingsrecht tussen samenwoners. Bijvoorbeeld doordat één van beiden de hypotheek heeft afgelost met een erfenis.

Bij een te late betaling van de één aan de ander, moet je nu dus 4% wettelijke rente bijtellen in plaats van 2%. Een snelle afwikkeling is in het belang van degene die moet betalen. Want door de hogere rente loopt de schuld harder op dan voorheen.

Meer lezen?

• Dit zijn de opties voor een rente in je testament.
• Dit zijn de fiscale gevolgen van wel of geen rente.

Veelgestelde vragen: