Wanneer is een verklaring van erfrecht nodig?

Overlijden is een dure aangelegenheid. Veel erfgenamen staan er versteld van hoeveel kosten ze moeten maken. Van de rekening voor de uitvaart tot de nota van de makelaar, de verhuizer en de adviseurs die je inschakelt. Eén van die adviseurs is de notaris. Daar ben je misschien al jaren niet meer geweest. Veel erfgenamen vragen zich af wanneer een verklaring van erfrecht nodig is. Want als het even kan, besteed je daar liever geen geld aan. In dit blog ontdek je hoe het zit.

Wanneer is een verklaring van erfrecht nodig?

Een verklaring van erfrecht is een notariële akte waarin de notaris enkele feiten ten aanzien van een erfenis vermeldt. Bijvoorbeeld wie de erfgenamen zijn en of er een executeur is benoemd. Voor de executeur en de erfgenamen zelf heeft de verklaring van erfrecht weinig waarde. Het zijn derden, zoals schuldeisers of schuldenaren, die baat kunnen hebben bij een verklaring van erfrecht. Want wettelijk gezien, is dat het enige document waarop een derde kan vertrouwen.

Dit betekent dat je kunt wachten met de verklaring van erfrecht totdat iemand je er om vraagt. Als een instantie niks wil doen totdat je een verklaring van erfrecht laat maken, dan kom je er simpelweg niet onderuit. De kosten voor een eenvoudige verklaring van erfrecht lopen uiteen van € 288 tot € 899 (bron). Vraag daarom altijd een offerte aan voordat je een notaris kiest. Dit kan op de pagina verklaring van erfrecht. Het kost maar een paar minuten en je kunt er honderden euro’s mee besparen.

Maar zo lang mogelijk wachten kan ook voor een nieuw probleem zorgen. In de praktijk blijkt een verklaring van erfrecht vaak niet zo snel te regelen. Zo kan de notaris een wachtlijst hebben of moet er eerst erfgenamenonderzoek plaatsvinden bij de gemeente. In zo’n geval kun je flink spijt krijgen van je beslissing om het uit te stellen.

Welke bank vraagt een verklaring van erfrecht?

Elke bank mag om een verklaring van erfrecht vragen. Want dat is wettelijk gezien de enige manier om te bewijzen wie recht heeft op het banksaldo. Toch lukt het in de praktijk regelmatig om een erfenis af te wikkelen zonder een verklaring van erfrecht. Hierna volgen een paar voorbeelden.

Jaren geleden is afgesproken dat banken niet meer om een verklaring van erfrecht zouden vragen als de overledene gehuwd was en geen testament had. Want sinds 2003 gaat de hele erfenis dan automatisch naar de langstlevende. In plaats van een verklaring van erfrecht kon je dan een formulier invullen. Inmiddels kan ik dat formulier online nergens meer vinden, dus heb ik het hieronder maar herplaatst:

wanneer is een verklaring van erfrecht nodig — klik op de afbeelding voor een pdf

Het kan ook lonen om je poot stijf te houden. In deze klachtzaak kreeg een koppige erfgenaam gelijk van het Kifid. De bank mocht een neef niet op kosten jagen in de erfenis van zijn tante. Hij kreeg dus toegang tot de rekening van zijn overleden tante zonder een verklaring van erfrecht.

Er is een goede kans dat je bij de grote banken zoals de Rabobank, ING en ABN AMRO kunt kiezen voor een vrijwaring in plaats van een verklaring van erfrecht. Ga niet uitsluitend af op de informatie die je online vindt op de website van de bank. Elke bank heeft zijn eigen interne beleid en procedures. Neem telefonisch contact op met de afdeling nabestaanden van je bank en vraag door totdat je precies weet wat de opties zijn.

Is een verklaring van erfrecht nodig bij verkoop van een huis?

Voor de verkoop van een huis moet je drie keer een handtekening zetten. De eerste is de opdracht aan de makelaar, de tweede is de koopakte en de derde is de akte van levering bij de notaris. De laatste van deze drie is het belangrijkste. Want op dat moment gaat de eigendom pas over. De notaris zoekt altijd tot op de bodem uit wie de eigenaar is voordat een huis geleverd wordt. Dat kan prima zonder een verklaring van erfrecht. De notaris vindt dus niet dat een verklaring van erfrecht nodig is bij de verkoop van een huis.

Maar van de makelaar hoor je een heel ander geluid. De koopakte wordt in de praktijk meestal gemaakt door de verkopende makelaar. Het is niet de taak van de makelaar om uit te zoeken hoe het met de erfenis zit. Zelfs als de makelaar dat wel zou willen doen, is het simpelweg niet mogelijk. Dit komt omdat je hiervoor registers in moet zien waar alleen de notaris toegang tot heeft.

Je wilt er als makelaar niet aan denken dat er een handtekening mist onder de koopakte omdat je een erfgenaam vergeten bent. Voor zo’n fout wil je niet aansprakelijk zijn. Daarom is het goed te begrijpen dat de makelaar vraagt om een verklaring van erfrecht bij de verkoop van een huis uit een erfenis. In dat geval is de makelaar beschermd op grond van de wet:

verklaring van erfrecht nodig bij verkoop huis

Overigens kan een verklaring van erfrecht ook nodig zijn om een energielabel aan te kunnen vragen. En omdat dit laatste tegenwoordig verplicht is bij de verkoop, is dat een extra reden om toch maar de notaris te gaan. Want je wilt natuurlijk geen boete van de overheid krijgen omdat je geen energielabel hebt.

Kun je een verklaring van erfrecht bij de Hema bestellen?

Het lijkt misschien een absurde vraag, maar de Hema heeft enkele jaren een notarisservice gehad. Een verklaring van erfrecht is daar nooit onderdeel van geweest. Een verklaring van erfrecht is niet mogelijk zonder een notaris omdat het verplicht in de vorm van een notariële akte moet.

Er zijn ook een paar websites waarop je online een verklaring van erfrecht kunt bestellen. In dat geval zit er een bedrijf tussen jou en de notaris. Dat bedrijf verzorgt de communicatie en doet het voorwerk voor de notaris. Gaat het om een eenvoudige erfenis, zijn er geen problemen en heb je geen vragen? Dan kan het een prima manier zijn om op deze manier een verklaring van erfrecht te regelen. Mogelijk ben je zelfs eerder aan de beurt en is het tarief lager dan wanneer je zelf naar de notaris stapt.

Meer lezen?

Veelgestelde vragen:

Waarom heb je een verklaring van erfrecht nodig?

Een verklaring van erfrecht is een notariële akte waarmee je kunt bewijzen dat je erfgenaam bent. Iemand die afgaat op de inhoud van de verklaring van erfrecht geldt “als te goeder trouw”. Je kunt ook met andere stukken proberen te bewijzen dat je erfgenaam bent. Maar dat geeft derden niet dezelfde bescherming als een notariële akte. Daarom is in de praktijk bijna altijd een verklaring van erfrecht nodig bij de afwikkeling van een erfenis.

Kun je een huis verkopen zonder verklaring van erfrecht?

Ja, juridisch is het geen probleem om een huis te verkopen zonder verklaring van erfrecht. Sommige makelaars willen niet het risico lopen dat er een eigenaar ontbreekt in de koopakte. Want voor zo’n fout wil je niet graag aansprakelijk zijn. Daarom is het goed te begrijpen als een makelaar eerst een verklaring van erfrecht wil zien. Maar de wet eist dat dus niet.

Heb je bij een en of rekening een verklaring van erfrecht nodig?

Het is een kwestie van goed fatsoen dat de bank een “en of rekening” niet blokkeert als één van beiden overlijdt. Want je moet er toch niet aan denken dat je partner overlijdt en dat jij daardoor niet meer bij je geld kunt. Maar om de naam van de overledene van de rekening te halen, mag de bank wel vragen om een verklaring van erfrecht. De bank wil eerst weten wie de bankrekening erft voordat ze de tenaamstelling wijzigt.

Heb je altijd een verklaring van erfrecht nodig?

Nee, als niemand er om vraagt, hoef je geen verklaring van erfrecht te laten maken. Met een verklaring van erfrecht kun je bewijzen wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om de erfenis af te wikkelen. Dat laatste kan bijvoorbeeld de executeur of een gevolmachtigde zijn. Vraagt niemand om een verklaring van erfrecht? Of neemt een partij genoegen met een kopie van het testament? Dan kun je de erfenis ook afwikkelen zonder een bezoek aan de notaris.