Verblijvingsbeding of testament, wat is het beste?

Het is een thema waar notarissen heel verschillend over denken. Sommige notarissen vinden dat je prima een samenlevingscontract kunt maken zonder testament. Maar er zijn ook notarissen die je voor gek verklaren als je geen testament maakt naast je samenlevingscontract. De eerste groep vindt een verblijvingsbeding goed genoeg, de tweede groep vindt het onvoldoende. Bij de keuze tussen een verblijvingsbeding of testament zou de persoonlijke voorkeur van de notaris eigenlijk geen rol moeten spelen. Daarom volgt hierna een overzicht van de voordelen en nadelen van beide opties, zodat je zelf een mening kunt vormen.

Wat is een verblijvingsbeding?

Een verblijvingsbeding is de afspraak in je samenlevingscontract dat gemeenschappelijke goederen bij overlijden naar de langstlevende gaan. Bij een samenlevingscontract heb je geen gemeenschap van goederen maar wel gemeenschappelijke goederen. Het klinkt bijna hetzelfde maar dat is het beslist niet. Voor de meeste gehuwden omvat de gemeenschap van goederen bijna hun volledige vermogen. Bij de meeste samenwoners zijn de gemeenschappelijke goederen beperkt tot het koophuis en de inboedel. Voor het koophuis is dat het geval als het op twee namen staat. Voor de inboedel is dat het geval als je dit afspreekt in je samenlevingscontract.

Wat zijn de voordelen van een verblijvingsbeding?

Het belangrijkste voordeel van een verblijvingsbeding is dat je deze afspraak kunt opnemen in je samenlevingscontract. Een testament is een persoonlijk document. Dit betekent dat je als stel twee testamenten nodig hebt. In plaats van drie akten in totaal, ben je dus met één akte klaar als je kiest voor een verblijvingsbeding. Dit scheelt tot wel 50% in de totale kosten bij de notaris. En dat kan het verschil maken bij je keuze tussen beide opties. Want de aankoop van een huis is al duur genoeg.

Een tweede voordeel is dat een verblijvingsbeding een overeenkomst is. Het is een afdwingbare afspraak op papier. Als je kiest voor een testament, dan kan je partner eenzijdig het testament wijzigen zonder dat jij dit weet. Misschien niet heel romantisch om op basis van dit argument een keuze te maken, maar juridisch gezien is dit een belangrijk verschil. Want samenwoners genieten vrijwel geen wettelijke bescherming in het erfrecht. De wet beschermt alleen geregistreerd partners en gehuwden.

Wat zijn de nadelen van een verblijvingsbeding?

Een nadeel van het verblijvingsbeding is dat het alleen de gemeenschappelijke goederen omvat. Zoals het huis en de inboedel, voor zover je daar samen eigenaar van bent. Privé bezit gaat bij overlijden dus niet naar de langstlevende. Daarbij kun je denken aan je spaargeld, een privé auto of beleggingen. Deze bezittingen komen toe aan de erfgenamen. Als je geen kinderen hebt en geen testament maakt, zijn je ouders, broers en zusters erfgenaam. Dit verandert niet door een samenlevingscontract. Je partner is pas erfgenaam als je een testament hebt.

Nog een nadeel van het verblijvingsbeding is dat het niet meer volstaat zodra je kinderen krijgt. Daar zijn alle notarissen het wel over eens. Als je samenwoont en kinderen hebt, hoor je je partner maximaal te beschermen bij overlijden. Er is geen excuus om dat niet te doen. Daarbij heb je de keuze tussen een samenlevingscontract in combinatie met een testament of een geregistreerd partnerschap of een huwelijk. Bij al deze varianten gaat de volledige erfenis eerst naar de langstlevende en daarna pas naar de kinderen. Door hiervoor te kiezen, bespaar je een hoop kosten en belastingen als één van beiden overlijdt.

De meeste notarissen geven een combikorting als je tegelijk met je samenlevingscontract ook een testament maakt. Maak je eerst een samenlevingscontract en kom je over een paar jaar terug voor je testament? Dan mis je die combikorting en ben je duurder uit dan wanneer je het in één keer had geregeld.

Wat is een testament?

Een testament is een notariële akte waarin je bepaalt wat er met je erfenis gebeurt na je overlijden. Je kunt in een testament bijvoorbeeld je erfgenamen benoemen, legaten opnemen en een executeur aanwijzen. Jonge stellen maken vaak een uitgebreid testament. Daarin worden alle mogelijke scenario’s benoemd. Door alvast rekening te houden met de geboorte van kinderen of een huwelijk, kun je een hoop kosten besparen. Want bij een wijziging in je situatie, hoef je dan geen nieuw testament te maken. Benieuwd wat er allemaal in zo’n testament staat? Onderaan vind je een link naar een gratis voorbeeld.

Wat zijn de voordelen van een testament?

Een testament heeft een paar belangrijke voordelen ten opzichte van een verblijvingsbeding. De eerste is dat je volledig erfgenaam wordt. Bij het overlijden van je partner erf je dus niet een deel van het vermogen maar het gehele vermogen. Een tweede voordeel is dat je alles in één keer regelt. Krijg je over een paar jaar een kind? Dan hoef je niet terug naar de notaris en hoef je ook niet over te stappen naar een partnerschap of een huwelijk. Want erfrechtelijk is alles al goed geregeld.

Nog een voordeel is dat je met een testament een willekeurige vererving kunt voorkomen. Stel dat jullie samen wat overkomt en dat één van beiden kort na de ander overlijdt. Met een verblijvingsbeding gaat het koophuis naar de langstlevende. En als die een paar maanden later overlijdt, komt de volledige overwaarde toe aan zijn of haar familie. De familie van degene die het eerste overleed, krijgt dus niks. En dit kan om een enorm bedrag gaan. Want jonge stellen verzekeren vaak een groot deel van de hypotheek. Als één van beiden overlijdt, kan het huis daardoor wel vrij zijn van een hypotheek. In een testament kun je regelen dat beide families erven als de laatste van beiden overlijdt.

Wat zijn de nadelen van een testament?

Een testament heeft eigenlijk maar één nadeel, namelijk dat het meer kost dan alleen een samenlevingscontract. Een bezoek aan de notaris is de laatste jaren flink duurder geworden. Het wordt steeds lastiger om een notaris te vinden die voor 200 of 300 euro een samenlevingscontract of een testament wil maken. Tot voor kort heel normaal, nu haast niet meer te krijgen. Dit komt door stijgende kantoorkosten en doordat het lastig is om personeel te vinden. Stellen kiezen in de praktijk steeds vaker voor een partnerschap. Dit kun je gratis regelen bij de gemeente en is een prima alternatief voor een bezoek aan de notaris. Een testament is in dat geval niet nodig omdat je op grond van de wet erfgenaam wordt.

Wat is beter, een verblijvingsbeding of een testament?

Voor beide opties valt wat te zeggen. Laat je niet wijs maken dat je geen samenlevingscontract moet maken zonder testament. De afspraken in je samenlevingscontract hebben absoluut een meerwaarde, ook als je geen testament hebt. Wil je alles in één keer regelen en er later niet weer over na moeten denken als je situatie verandert? Kies in dat geval voor een testament, want een verblijvingsbeding biedt op de lange termijn te weinig bescherming.

Uit cijfers van het CBS blijkt dat een groot deel van de jonge stellen trouwplannen heeft op de langere termijn. De meeste samenlevingscontracten worden dus eigenlijk voor niks gemaakt, omdat veel stellen uiteindelijk toch gaan trouwen. Er valt wat voor te zeggen om de notaris gewoon over te slaan en meteen in het huwelijk te treden.

Meer lezen?

• Voorbeeld samenlevingscontract met verblijvingsbeding.
• Voorbeeld van een uitgebreid testament voor samenwoners.
• De 10 redenen waarom je kunt kiezen voor een partnerschap.
• Helemaal niks regelen bij de notaris? Dit zijn de 4 redenen waarom dat niet verstandig is.

Veelgestelde vragen: