Stiefkind onterven, zo doe je dat!

Sommige mensen zijn moeilijk te overtuigen van de noodzaak van een testament. Stiefouders behoren beslist niet tot die groep. Want stellen met kinderen uit eerdere relaties hebben heel goed door dat ze een testament moeten maken. Vaak is de relatie tussen stiefouder en stiefkind verre van optimaal en wil iemand zijn stiefkind daarom uitsluiten van de erfenis. Meestal zijn de verhoudingen goed maar wil iemand dat de erfenis uiteindelijk naar zijn eigen kinderen of familie gaat. In dit blog ontdek je welke mogelijkheden er zijn om je stiefkind te onterven.

Ben jij op dit moment bezig met je testament en wil je dat je stiefkind zo min mogelijk krijgt? Bekijk dan ook de video met uitleg en tips hieronder:

Waarom heeft een stiefkind recht op je erfenis?

Zonder testament is je stiefkind geen erfgenaam van jou. Toch kan een deel van je erfenis naar je stiefkind gaan als jij vóór je partner overlijdt. Dit is een gevolg van het standaard erfrecht dat geldt als je geen testament hebt.

Wanneer je in het huwelijk treedt of een geregistreerd partnerschap aangaat, zijn op grond van de wet je echtgenoot of partner en de kinderen samen erfgenaam. De hele erfenis gaat naar je partner of echtgenoot en de kinderen erven in ruil daarvoor een geldvordering.

Stel dat je geen kinderen hebt. In dat geval is je echtgenoot of partner dus enig erfgenaam. Je broers en zusters staan met lege handen. Ze erven geen geldvordering en zijn ook geen reserve erfgenaam op het moment dat je langstlevende partner overlijdt.

Heb je wel kinderen? Ook dan gebeurt er meestal niet wat je wilt. Want de vordering van de kinderen betreft maar een deel van de erfenis, omdat je echtgenoot of partner ook erfgenaam is. Het deel dat je partner of echtgenoot erft, gaat bij zijn of haar overlijden niet terug naar jouw kinderen. Dat deel komt uiteindelijk dus toe aan je stiefkind.

Hierna volgen twee voorbeelden waarin ik uitleg hoe je dit kunt oplossen met een testament. In het eerste voorbeeld heb je zelf geen kinderen en wil je het stiefkind uitsluiten van de erfenis ten gunste van je eigen familie. In het tweede voorbeeld heb je wel kinderen en wil je de stiefkinderen onterven ten gunste van je eigen kinderen.

1. Stiefkind uitsluiten van je erfenis als je zelf geen kinderen hebt

Als je zelf geen kinderen hebt, wil je misschien dat de erfenis eerst naar je partner gaat en daarna naar je eigen familie. Je wilt je partner dus beschermd achterlaten maar de familie ook zekerheid geven over hun rechten. Dit kan met een speciaal testament.

Anja en Bert zijn vorig jaar getrouwd. Anja heeft zelf geen kinderen maar wel een zuster, Diana. Het is voor Bert zijn tweede huwelijk. Uit zijn eerste huwelijk heeft hij een zoon, Chris, met wie hij weinig contact heeft. Anja wil Bert tot erfgenaam benoemen, maar ze wil niet dat haar vermogen uiteindelijk naar Chris gaat. De notaris heeft voorgesteld om een tweetrapsmaking op te nemen in het testament van Anja. De eerste trap is dat Bert erfgenaam is. Overlijdt Bert bijvoorbeeld 5 jaar na Anja, dan treedt de tweede trap in werking. Dit houdt in dat het restant van Anja’s erfenis naar Diana gaat. Met deze clausule kan Anja haar stiefkind Chris helemaal uitsluiten van haar erfenis.

Dat je op deze manier over je graf heen kunt regeren, is natuurlijk heel bijzonder. Vele jaren na je overlijden bepaalt jouw testament nog steeds wat er gebeurt. Wettelijk gezien, mag dat. Er gaat zelfs een hele afdeling van het erfrecht over. Anja moet er natuurlijk wel om denken dat ze een kopie van haar testament aan Diana geeft. Want bij het overlijden van Bert moet iemand Chris er op wijzen dat Anja een speciaal testament had.

Uiteraard heeft ook Bert een testament nodig voor het geval hij als eerste overlijdt. Daarin kan hij bijvoorbeeld de wilsrechten van Chris uitzetten. Daarover lees je meer in dit blog.

2. Stiefkind onterven ten gunste van je eigen kinderen

Wanneer je beiden kinderen hebt uit een eerdere relatie, bepaalt het lot welk kind het meest erft. Een kind van degene die als laatste overlijdt, kan wel drie keer zoveel erven als het kind van de ander.

Jeanet en Harrie zijn getrouwd in algehele gemeenschap van goederen. Hun totale vermogen heeft een waarde van € 100.000. Samen hebben ze geen kinderen. Jeanet heeft een zoon, Kees, uit haar eerste huwelijk. Harrie heeft een dochter, Francien, uit zijn eerste huwelijk. Stel dat Harrie als eerste overlijdt. Hij laat in dat geval twee erfgenamen achter, zijn echtgenote Jeanet en zijn dochter Francien. Zijn erfenis is de helft van de gemeenschap van goederen, dus € 50.000. Jeanet en Francien hebben ieder recht op € 25.000. Francien erft haar deel in de vorm van een vordering van € 25.000 op Jeanet.
Wanneer Jeanet als laatste overlijdt, erft haar zoon Kees € 100.000 aan vermogen en een schuld van € 25.000 aan Francien. Nadat hij Francien heeft uitbetaald, houdt hij dus nog € 75.000 over. Dit is niet wat Harrie en Francien willen. De oplossing is heel eenvoudig. Harrie kan het erfdeel van Francien vergroten zodat zij een grotere vordering erft. Daardoor wordt de erfenis wel 50/50 over beide kinderen verdeeld.

Het vergroten van het erfdeel van de kinderen gaat niet ten koste van de bescherming van de langstlevende. Die krijgt nog steeds de hele nalatenschap maar houdt in ruil daarvoor een grotere schuld aan de kinderen. Op deze manier zorg je er voor dat jouw hele erfenis uiteindelijk bij je eigen kind terecht komt. Overigens zijn daar nog meer manieren voor te bedenken. Je kunt ook je eigen kinderen tot erfgenaam benoemen en aan de langstlevende alleen het vruchtgebruik of een recht van gebruik en bewoning nalaten.

Wil Jeanet zelf het erfdeel van Kees zo klein mogelijk maken? Bijvoorbeeld omdat ze hem wil onterven ten gunste van haar stiefkind Francien? Dan kan Harrie in zijn testament een renteclausule opnemen waardoor de legitieme portie van Kees in de erfenis van zijn moeder Francien omlaag gaat. Wil je daar meer over weten? Bekijk dan de video hierboven helemaal tot aan het einde.

Meer lezen?

Veelgestelde vragen:

Kunnen stiefkinderen hun erfdeel opeisen?

Een stiefkind kan zijn erfdeel niet eerder opeisen dan een gezamenlijk kind. Maar het heeft wel de mogelijkheid om een wilsrecht in te roepen. Daarmee kan het stiefkind de erfenis blokkeren. De wilsrechten zijn “regelend” recht. Dit betekent dat je hiervan mag afwijken in een testament. Dit is één van de redenen waarom het belangrijk is om een testament te maken als je kinderen hebt uit een eerdere relatie.

Heeft een stiefkind recht op een legitieme portie?

Alleen je eigen afstammelingen hebben recht op een legitieme portie in jouw erfenis. Je stiefkind heeft recht op een legitieme portie in de erfenis van je partner. Als echtpaar kun je een paar slimme clausules in je testament opnemen waardoor de legitieme van het stiefkind omlaag gaat. Op mijn YouTube kanaal vind je daar meerdere video’s over.

Hoe wordt de erfenis verdeeld bij een samengesteld gezin?

Als je geen testament maakt, hebben de kinderen ongelijke rechten. De kinderen van degene die het eerste overlijdt hebben een kleiner erfdeel dan de kinderen van degene die het laatste overlijdt. Daar staat tegenover dat de kinderen van degene die het eerste overlijdt een wilsrecht hebben, wat ten koste gaat van de bescherming van de langstlevende.

Kun je een stiefkind opnemen in je testament?

Ja, het is mogelijk om een stiefkind tot erfgenaam te benoemen. Het kan meedoen met de zogenoemde “wettelijke verdeling” en het heeft recht op een vrijstelling in de erfbelasting. Op deze manier kun je alle kinderen over en weer gelijke rechten geven. Je kunt zelfs een stiefkind bevoordelen boven je eigen kind. Het erfrecht en de erfbelasting verzetten zich daar niet tegen.