Sinds 2015 gelden in het grootste deel van Europa dezelfde regels als iemand overlijdt. Twee landen komen daardoor niet meer tot een andere conclusie over welk recht van toepassing is. Maar wat nog wel kan gebeuren, is dat het recht van toepassing is van een land waarvan je dat liever niet meer had gewild. De oplossing is een rechtskeuze in je testament. Dat kan je erfgenamen later een hoop gedoe besparen.
Voorbeeld 1: de Nederlander die in het buitenland woont
Harold woont het grootste deel van het jaar bij zijn vriendin in Portugal. Hij heeft in Nederland nog wel een appartement waar hij een paar weken per jaar verblijft. Zijn kinderen wonen ook nog in Nederland. In Portugal heeft hij niks op zijn naam staan. Het heeft voor Harold geen zin om onder het recht van Portugal te vallen. Zijn vermogen is in Nederland en zijn erfgenamen wonen ook hier. Daarom heeft hij bij de notaris een testament gemaakt met een rechtskeuze voor Nederlands recht. Het maakt dus niet uit of hij in Nederland of Portugal overlijdt. In beide gevallen valt zijn erfenis onder het Nederlandse recht. Voor zijn kinderen is dat wel zo fijn. Ze hoeven later niet naar Portugal om zijn erfenis af te wikkelen.
Voorbeeld 2: de buitenlander die in Nederland woont
Gilbert is een Fransman die in Nederland woont omdat hij hier werkt aan zijn promotie. Zijn vrouw en kinderen wonen in Parijs. Om de twee weken brengt hij een weekend met zijn gezin door. De rest van zijn tijd woont hij in Amsterdam waar hij een appartement huurt. Hij is daar ook ingeschreven. In Parijs is hij samen met zijn vrouw eigenaar van een koopwoning. Op grond van de Europese regels valt Gilbert onder het Nederlandse erfrecht omdat hij hier woont. Maar dat is voor hem helemaal niet handig. Hij blijft liever onder het Franse recht vallen omdat zijn vermogen en zijn gezin in Frankrijk zijn. Daarom heeft Gilbert bij een notaris in Frankrijk een testament gemaakt met daarin een rechtskeuze voor het Franse recht.
Moet je ook een rechtskeuze maken als je gaat trouwen?
Een rechtskeuze in je testament betekent nog niet dat het huwelijksvermogensrecht van dat land ook geldt. Daarvoor moet je apart een keuze vastleggen als je gaat trouwen. Dat is niet van belang als twee Nederlanders trouwen die hier wonen en hier trouwen. Maar het doet er wel toe als een Duitser en een Belg met elkaar trouwen in Las Vegas terwijl de één in Engeland woont en de ander in Frankrijk. Ja, dat is vergezocht maar het komt echt voor.
Geldt een rechtskeuze ook voor de erfbelasting?
Een rechtskeuze in je testament betekent nog niet dat je van de Nederlandse fiscus af bent. Na emigratie betalen je erfgenamen nog steeds erfbelasting in Nederland. Je bent daar pas van af wanneer je overlijdt nadat je 10 jaar weg bent uit Nederland.
Meer lezen?
- Op deze site vind je een overzicht van het erfrecht in de meeste landen van de EU.
- Info in het Engels voor wie een huis wil kopen in Nederland maar de regels nog niet kent.
- Zo kom je wel onder de erfbelasting uit (10 manieren).
Veelgestelde vragen:
Wat is een rechtskeuze?
Elk land heeft zijn eigen wetten. In civiele kwesties tussen burgers of bedrijven kun je soms een keuze maken voor het recht van een bepaald land. Een voorbeeld is de rechtskeuze in een testament. Stel dat je als Nederlander in Spanje gaat wonen. Standaard val je dan onder het erfrecht van Spanje, maar in je testament kun je een rechtskeuze maken voor het erfrecht van Nederland.
Is een rechtskeuze in je testament altijd geldig?
Nee, sommige landen zullen de rechtskeuze niet erkennen. Wat ook kan, is dat je rechtskeuze geldig is maar dat je testament toch niet uitvoerbaar is. Denk aan het geval dat je iemand een vruchtgebruik legateert van een huis in het buitenland, terwijl in dat land vruchtgebruik niet bestaat.