Een levenstestament is een akte van de notaris waarin je een onbeperkte volmacht geeft aan de persoon die jij het meeste vertrouwt. Je moet het dus niet verwarren met een gewoon testament. In een gewoon testament staat wie je erfenis later krijgt. In een levenstestament leg je uit voorzorg vast wie je zaken mag regelen wanneer je dat zelf niet meer kunt. De gevolmachtigde kan dan voor je belangen opkomen en een handtekening voor je zetten. In dit blog vind je een uitleg in normale taal en een antwoord op de beste vragen die je kunt stellen over het levenstestament.
Wanneer gaat een levenstestament in?
De meeste mensen laten de volmacht in het levenstestament direct ingaan. Daardoor vallen zoveel mogelijk scenario’s onder de volmacht. Dus niet alleen de situatie dat je dement wordt of in coma ligt, maar ook een plotselinge opname in het ziekenhuis of verpleeghuis. In al deze gevallen heb je dan een gevolmachtigde.
Je kunt ook bepalen dat de volmacht pas ingaat als je wilsonbekwaam bent, zoals bij dementie. De volmacht wordt dan wel minder waard omdat veel situaties er niet meer onder vallen. Denk aan het geval dat je in het buitenland een ongeluk krijgt en daardoor niet kunt reizen. Dan is het wel jammer als je levenstestament nog niet werkt.
Geef je een volmacht aan de kinderen? Dan wil je natuurlijk niet dat een kind de volmacht tegen je zin gaat gebruiken voordat het nodig is. Dat kun je voorkomen door af te spreken dat de kinderen altijd samen moeten handelen. Een kind mag dan niet iets regelen zonder jou of de andere kinderen daarbij te betrekken. Daarmee verklein je ook de invloed van de schoonkinderen.
Wanneer eindigt een levenstestament?
Met een levenstestament verlies je geen rechten. Je blijft volledig bevoegd en kunt de volmacht altijd herroepen. Je houdt dus zelf de regie over wat er gebeurt.
In een aantal gevallen eindigt de volmacht vanzelf. Dit is bijvoorbeeld het geval als iemand failliet gaat. Daarom is het slim om een extra persoon als reserve op te nemen in de akte.
Een levenstestament eindigt altijd bij overlijden. Wil je dat dezelfde persoon ook na je overlijden de zaken mag regelen? Dan kun je hem of haar tot executeur benoemen in een gewoon testament. Je levenstestament gaat hier dus niet over.
Is de volmacht ook geldig voor de bank?
Meestal is de bank de eerste instantie die de volmacht krijgt te zien. Dit hoeft pas op het moment dat je zelf de bankzaken niet meer kunt regelen. Je gevolmachtigde hoeft niet je pincode te hebben omdat hij van de bank een eigen pasje kan krijgen. Als je kinderen samen bevoegd zijn, moeten ze samen naar de bank gaan om daar aan te geven wie de bankzaken gaat doen. Dit hoeft pas als het nodig is. Omdat het al op papier staat, hoef je zelf dan niet meer mee naar de bank.
In je levenstestament worden de bankzaken zeer ruim omschreven. Er zullen ook onderwerpen bij staan die voor jou niet van belang zijn. Op landelijk niveau is met de banken afgesproken dat de notaris in iedere akte dezelfde tekst opneemt. Dit zorgt er voor dat de bank je volmacht altijd accepteert. Pas deze tekst dus niet aan, want dit kan er voor zorgen dat de volmacht niet werkt.
Je levenstestament is geldig bij alle grote Nederlandse banken. Maar heb je een rekening bij een bank in het buitenland? Of beleg je bij een minder bekende instelling? Vraag dan na of je daarvoor nog iets anders moet regelen.
Mag de gevolmachtigde je geld weggeven?
Veel ouders kiezen er voor om bij leven ook al wat aan de kinderen te geven. Dit kun je doen om belasting te besparen of om zorgkosten te vermijden. Denk aan het geval dat de langstlevende naar het verpleeghuis gaat. De kinderen kunnen dan met je levenstestament het huis verkopen en de opbrengst aan zichzelf schenken. Daarmee voorkom je dat je het huis moet “opeten”.
Het weggeven van je geld mag alleen als jij dat goed vindt. Maar wanneer je dement bent, kun je daar misschien geen akkoord meer voor geven. Daarom staat in je levenstestament of het wel of niet mag. Ook als je geen kinderen hebt, kun je hierover iets opnemen in de akte. Heb je als oom een testament gemaakt voor je neven en nichten? Dan kun je in een levenstestament afspreken dat jouw geld alvast naar je erfgenamen mag als jij naar het verpleeghuis gaat.
Geef je elk jaar geld aan een goed doel? Dan kun je in de akte opnemen dat je gemachtigde daar mee door mag gaan.
Wat gebeurt er als je geen levenstestament hebt?
Wanneer je niet meer voor je eigen belangen kunt opkomen, kan de familie een bewind aanvragen. Dat is een maatregel die de kantonrechter op verzoek neemt. In de wet staat wat een bewindvoerder wel en niet mag en de rechtbank houdt daar toezicht op.
Met een levenstestament is een bewind niet nodig. Je hoeft dus niet naar de rechtbank en staat niet onder toezicht. Dit bespaart een hoop tijd en er gelden minder regels. Denk aan het doen van een grote schenking bij opname in het verpleeghuis. Bij een bewind mag dit niet maar met een levenstestament kan het wel.
| Wat mag je kind als jij dement bent? | Niks op papier: | Bewind en mentor: | Volmacht bij notaris: |
|---|---|---|---|
| Medisch | Ja | Ja | Ja |
| Bankzaken | Nee | Ja | Ja |
| Huis verkopen | Nee | Ja | Ja |
| Geld weg geven | Nee | Nee | Ja |
Wie houdt er toezicht op de gevolmachtigde?
Ook bij een levenstestament is toezicht mogelijk. Als je dit wilt, dan kun je daarvoor de notaris of iemand uit de familie aanwijzen. Toezicht betekent dat er vooraf overleg is bij belangrijke beslissingen. En dat er achteraf een jaarlijkse controle is van de administratie. Meestal staat er geen toezichthouder in een levenstestament. De reden daarvoor is dat je de volmacht geeft aan iemand die je 100% vertrouwt.
Gaat de volmacht direct in? Dan houd je zelf wel toezicht. Want zo lang het gaat, moet de gevolmachtigde altijd aan jou inzage en uitleg geven over wat hij doet. Neem je meerdere personen op in de volmacht en zijn ze samen bevoegd? Dan houden ze elkaar ook in de gaten.
De overheid houdt geen toezicht op de gevolmachtigde. Wanneer en waarvoor de volmacht in je levenstestament wordt gebruikt, is daardoor een kwestie van onderling vertrouwen.
Waarvoor geldt je levenstestament niet?
Voor een aantal onderwerpen kun je geen volmacht geven. Een voorbeeld daarvan is het maken van een testament bij de notaris. Dat kan niet bij volmacht. Maar het tekenen voor de verkoop van je huis bij de notaris valt wel onder de volmacht.
Je gevolmachtigde kan niet voor je beslissen of je verder wilt leven. Daarover kun je zelf iets opschrijven in een “wilsverklaring”. De volmacht ziet wel op andere medische onderwerpen. Je familie kan op grond van de wet al voor jouw belangen opkomen bij artsen en andere hulpverleners. In dat geval voegt een medische volmacht niet veel toe. Maar als je juist niet wilt dat je familie over je gezondheid gaat, dan kun je hiervoor iemand anders aanwijzen.
Je levenstestament is heel belangrijk wanneer je zorg nodig hebt. Denk aan het regelen van een indicatie en verhuizing wanneer je naar het verpleeghuis gaat. Op dat moment zal het levenstestament zijn waarde bewijzen omdat je vertegenwoordiging al is geregeld.
Gaat een levenstestament ook over je levenseinde?
Je kunt in je levenstestament iets opnemen over je levenseinde maar dit hoeft niet. Je hebt hiervoor geen notaris nodig. Een wilsverklaring die je zelf maakt is net zo geldig. Als je het bij de notaris regelt, kan er geen twijfel zijn dat je handtekening echt is.
Een behandelverbod houdt in dat je bij een ongeneeslijke ziekte geen verdere medische behandeling meer wilt maar alleen nog “palliatieve” zorg krijgt.
Een euthanasieverzoek ziet op het beëindigen van je leven als er sprake is van uitzichtloos lijden en je niet meer terug kunt keren naar een voor jou waardige levensstaat. Je hebt geen “recht” op euthanasie, ook niet met een wilsverklaring. Een arts die je daarbij helpt, is strafbaar als dat niet zorgvuldig gebeurt. Daarom kun je alleen euthanasie krijgen als de arts er van overtuigd is dat je er vrijwillig en weloverwogen om verzoekt. Als je op dat moment niet meer kunt zeggen wat je wilt, dan is een eerder gemaakt schriftelijk verzoek ook geldig. Daarom heeft het wel zin om je wensen op papier te zetten.
Als je iets wilt opschrijven over je levenseinde, dan is het verstandig om dit te bespreken met je huisarts. Want een arts kan je over dit onderwerp veel meer vertellen dan de notaris.
Hoe geheim is een levenstestament?
De notaris bewaart je levenstestament in de kluis van het kantoor. Zelf krijg je een kopie mee die je thuis kunt bewaren. Op verzoek kan er een nieuwe kopie worden gemaakt als dit nodig is. Wanneer niet bekend is waar je laatste levenstestament ligt, dan kan dit worden opgevraagd bij het Centrale Levenstestamenten Register (CLTR). Registratie is niet verplicht maar wel verstandig. Je kunt hier meer over lezen op deze website.
Alles wat je bij de notaris regelt is geheim. Als je niks afspreekt, mag de notaris tegen niemand zeggen dat er een akte van jou in de kluis ligt. Daarom is het gebruikelijk om af te spreken dat de notaris wel mag zeggen dat je een levenstestament hebt. Denk aan het geval dat de bank wil weten of de volmacht nog geldig is. Geef daarom een herroeping van je levenstestament altijd door aan de notaris. Daarmee voorkom je dat derden verkeerde info krijgen van de notaris.
Wat staat er in een levenstestament?
Het standaard levenstestament hieronder is zo kort mogelijk en regelt alleen wat echt nodig is. Het is wel een juridisch document maar ik heb mijn best gedaan om het simpel te houden. Ben je het eens met de tekst? Maak dan een afspraak met een notaris bij jou in de buurt om het verder te regelen.
Hoeveel kost een levenstestament?
Een levenstestament is een persoonlijk document. Je hebt er één nodig per volmachtgever, maar daar kunnen wel meerdere gevolmachtigden in staan. Als alleenstaande heb je één levenstestament nodig, ongeacht het aantal gevolmachtigden. Als echtpaar heb je twee levenstestamenten nodig. Je kunt al een levenstestament maken vanaf € 317 (bron). De meeste notarissen zijn een stuk duurder. Soms betaal je wel twee of drie keer zoveel. Vraag daarom altijd een paar offertes op voordat je een notaris kiest. Dit kan heel gemakkelijk op deze pagina’s:
Het kost maar een paar minuten om een offerte op te vragen en je bespaart er veel geld mee.
Moet de gevolmachtigde ook mee naar de notaris?
Je gevolmachtigde hoeft niet mee naar de notaris voor een handtekening. Maar als je slim bent, neem je de akte wel samen door voordat je deze zelf tekent. Weet je gevolmachtigde al hoe je denkt over het verkopen van je huis en het weggeven van je geld? En is het voor iedereen duidelijk hoe je de taken wilt verdelen?
Meer lezen?
- Dit staat er in een standaard levenstestament.
- Info voor wie zelf iets wil opschrijven over het levenseinde.
- Neem dit formulier mee naar de notaris zodat je niks vergeet.
- Zelf een volmacht maken? Hier lees je wat er wel en niet kan.
- Minder betalen voor je levenstestament? Dat kan met deze 5 tips.
- Liever je huis niet “opeten”? Dat voorkom je met dit stappenplan.