Levenstestament maken als echtpaar? Let op deze 5 punten!

20 februari 2023 / Door

De meeste levenstestamenten worden gemaakt door oudere stellen. Die vragen zich af waar je op moet letten wanneer je als echtpaar een levenstestament wilt maken. In dit blog vind je de 5 belangrijkste punten.

Heb je als echtpaar één levenstestament nodig of twee?

Een levenstestament is een notariële akte waarin je een bijna onbeperkte volmacht geeft aan je vertrouwenspersoon. Het is in theorie geen enkel probleem om twee van dit soort volmachten op te nemen in één notariële akte. Tot een jaar of 10 geleden was dit zelfs heel gebruikelijk voor een echtpaar. De modellen die notarissen tegenwoordig gebruiken, gaan er van uit dat elke persoon zijn eigen volmacht maakt. Voor een echtpaar betekent dit dat je ieder een eigen levenstestament hebt. Je hebt er in de praktijk dus twee nodig. Maar die zijn over en weer wel hetzelfde.

1. Wie zet je in de volmacht?

Een eerste punt van aandacht is wie je in de volmacht zet. De meeste stellen hebben één of meer kinderen. Heb je twee kinderen of meer? Dan hoef je op dit moment nog niet een kind aan te wijzen dat later de bankzaken gaat doen. Je kunt ze ook allemaal in de volmacht zetten en gezamenlijk bevoegd maken. Dan kunnen ze later zelf bij de bank met een ondervolmacht regelen welk kind een bankpasje krijgt.

Het kan natuurlijk ook zijn dat je één van de kinderen er juist buiten wilt laten. Bijvoorbeeld omdat je met dat kind geen contact meer hebt. Of omdat je vindt dat dit kind teveel onder invloed staat van je schoonkind. Je kunt ook meteen in de volmacht zetten dat een kind later zelfstandig bevoegd is. Bespreek in dat geval wel met de notaris wat de rechten van de andere kinderen zijn. Wil je die bijvoorbeeld het recht geven om je administratie in te zien als je zelf niet meer wilsbekwaam bent? Of wil je dat juist niet en mogen de andere kinderen pas na je overlijden de administratie inzien?

2. De volgorde van gevolmachtigden. Wie heeft er voorrang?

Bij de meeste families die een levenstestament maken, is er gelukkig niks aan de hand. Iedereen kan goed met elkaar overweg en er zijn geen problemen. Maar je weet natuurlijk nooit of dat zo blijft. Stel jij benoemt je echtgenote en je beide kinderen tot gevolmachtigden. Hoe zit het dan als je echtgenote iets wil waar de kinderen op tegen zijn. Of andersom, dat de kinderen vinden dat iets moet gebeuren waar je echtgenote het niet mee eens is. Is het dan twee tegen één en gaan de kinderen voor? De meeste echtparen vinden dat geen goed idee.

In je levenstestament kun je kiezen voor een volgorde van gemachtigden, maar je kunt ook een voorrangsregeling maken. Zelf denk ik dat deze laatste optie voor de meeste echtparen het beste is. Dit is het verschil:

  • Stel je benoemt als echtpaar elkaar over en weer tot eerste gevolmachtigde in je levenstestament. En je zet er in dat de volmacht aan de kinderen als reserve is bedoeld. Die gaat pas in als de volmacht aan je echtgenoot eindigt. Dan heb je gekozen voor een volgorde. Lijkt slim op het eerste gezicht. Maar hoe zit het als jullie beiden in het buitenland verblijven en de kinderen plotseling iets voor jullie moeten regelen? Dan blijkt de volmacht nog niet geldig.
  • Het alternatief is dat je de volmacht aan iedereen meteen laat ingaan, maar bepaalt dat je echtgenoot of echtgenote voorrang heeft. Dus zitten jullie beiden in het buitenland? Dan zijn de kinderen bevoegd en kunnen ze wat regelen als dat nodig is. Maar is er een discussie tussen jullie en de kinderen? Dan gaat de volmacht aan elkaar vóór de volmacht aan de kinderen.

Zelf zeg ik het altijd als volgt: groter is beter, en dat geldt ook voor je levenstestament. Zet iedereen er in en laat hem direct in gaan. Dan geldt hij altijd en voor elk onderwerp. De waarborgen die je aanbrengt, zijn dat de volmacht aan elkaar voorrang heeft en dat de volmacht aan de kinderen gezamenlijk is. Eén kind mag dus niks zonder de andere kinderen.

levenstestament echtpaar

3. Wanneer gaat de volmacht in?

Dit brengt ons bij het derde punt. Veel echtparen gaan naar huis met een levenstestament waarin staat dat de volmacht pas in gaat als iemand wilsonbekwaam is. Denk aan de situatie dat iemand langdurig in coma ligt of gevorderde dementie heeft. Hebben jullie ook een concept gekregen waar dit in staat of stuurt de notaris daar op aan? Daar zou ik toch even goed over nadenken voordat je hier een handtekening onder zet.

In je levenstestament staat dan dat een onafhankelijke arts moet bepalen of je wilsbekwaam bent. Dat is niet je huisarts maar een speciale keuringsarts. Als het zover is, kom je er achter dat daar kosten aan verbonden zijn. Er zijn zelfs notarissen die in het levenstestament zetten dat de opdracht voor die keuring gegeven moet worden door de notaris. Of nog gekker, dat de notaris een notariële akte moet afgeven over het resultaat van die keuring voordat je de volmacht kunt gebruiken. Dit soort clausules jaagt mensen onnodig op kosten. Kies hier dus alleen voor als je dit echt zo wilt en de extra kosten voor lief neemt. Voor het gros van de stellen zijn de twee waarborgen die ik hierboven onder punt 2 noemde ruim voldoende om misbruik te voorkomen.

4. Schenken, ja of nee?

Een belangrijke vraag is of de kinderen wel of geen schenkingen mogen doen. Je levenstestament moet daar een antwoord op geven. Want als er niks staat, mag het niet. Dit komt omdat de wet liever niet wil dat een gevolmachtigde twee petten op heeft. En dat heb je natuurlijk wel wanneer je als gevolmachtigd kind een schenking doet namens je ouders aan jezelf. Voor een echtpaar is het gebruikelijk om in het levenstestament te zetten dat een schenking wel mag. Maar daar kun je natuurlijk een paar voorwaarden aan verbinden.

  • Zo lijkt het mij verstandig om op te nemen dat ieder kind hetzelfde bedrag moet krijgen.
  • Je kunt ook opnemen dat er alleen belastingvrije schenkingen mogen worden gedaan.
  • Of je kunt bepalen dat een veel grotere schenking ook mag, bijvoorbeeld als je naar het verpleeghuis gaat.

5. Wel of niet iets vastleggen over je levenseinde?

Er is geen juridische noodzaak om je wensen over het levenseinde vast te leggen bij de notaris, laat staan in je levenstestament. Maar het is mogelijk. Dus als je het wilt, dan kan het. Sta er wel bij stil dat je euthanasieverklaring of behandelverbod hierdoor min of meer openbaar wordt. Want stel dat je kind in de toekomst met je levenstestament naar de bank of de makelaar gaat. Is het dan niet raar dat mensen die niks te maken hebben met je levenseinde kunnen lezen wat je daar van vindt? Ik zou het liever apart regelen, bijvoorbeeld bij je huisarts. Die heeft er ook veel meer verstand van dan de notaris.

Meer lezen?

Veelgestelde vragen:

Heb je een levenstestament nodig als je getrouwd bent?

Ja, ook als je getrouwd bent heb je een levenstestament nodig om elkaar te kunnen vertegenwoordigen. Het huwelijk regelt dat niet, ook niet als je een gemeenschap van goederen hebt. Veel stellen komen daar pas achter op het moment dat één van beiden al geen handtekening meer kan zetten.

Waar moet je op letten bij een levenstestament?

Wanneer je als echtpaar een levenstestament wilt maken, is het belangrijk om op deze 5 punten te letten:

  1. Wie zet je in de volmacht? Alleen elkaar of ook de kinderen? Kies je direct het kind dat later de zaken moet regelen of laat je deze keuze open en zet je alle kinderen er in?
  2. Als je meerdere gevolmachtigden benoemt, kies dan voor een volgorde of een voorrangsregeling. Een volgorde betekent dat nummer 2 pas bevoegd is als nummer 1 wegvalt. Voorrang betekent dat iedereen bevoegd is maar nummer 1 bij een meningsverschil vóór nummer 2 gaat.
  3. Gaat de volmacht direct in of pas later? Als je kiest voor direct, dan geldt de volmacht in ieder scenario en voor elk onderwerp. Kies je voor later, dan wordt de volmacht kleiner. Je krijgt dus minder volmacht voor je geld omdat hij in sommige scenario’s niet werkt.
  4. Mogen de kinderen schenken of juist niet? Het kunnen afbouwen van je vermogen kan gewenst zijn om belasting of zorgkosten te besparen.
  5. Leg iets vast over je levenseinde. Wat je mening ook is, het altijd verstandig om vast te leggen hoe je er over denkt. Zelfs als je tegen euthanasie bent. Het hoeft niet bij de notaris. Je mag ook zelf of in overleg met je huisarts iets op papier zetten.