Legitieme portie verkleinen? Dat kan met deze 10 tips!

Als je een kind onterft, dan wil je dat het zo weinig mogelijk krijgt uit je erfenis. Een onterfd kind heeft altijd nog recht op de legitieme portie. De legitieme portie helemaal omzeilen, dat lukt vrijwel niemand. Maar de legitieme portie verkleinen, dat kan altijd. Ik ben er zeker van dat jij ook een paar van de tips hieronder kunt toepassen.

1. Maak een slim testament

Er staat in de wet dat je kind recht heeft op de legitieme, ongeacht de inhoud van je testament. Maar deze hoofdregel geldt niet wanneer je als ouders samen één van de kinderen onterft. Want dan kun je wel twee trucs opnemen in je testament waarmee je de legitieme portie van het onterfde kind kunt verkleinen. De eerste truc is dat je de andere kinderen, die niet onterfd zijn, een zo groot mogelijke vordering toekent bij het overlijden. De tweede truc is dat je deze vordering laat groeien met een rente.

Wil je weten waarom deze twee clausules de legitieme portie verlagen? Bekijk dan de video hieronder waarin ik precies uitleg hoe het werkt:

Als je toch bij de notaris zit, bespreek dan ook je burgerlijke staat en je huwelijksgoederenregime. Daarvoor zijn een paar goede redenen. Stel je woont samen met je partner en je hebt één kind dat je wilt onterven. Door te trouwen met je partner halveert de legitieme portie. Dit komt omdat de legitieme de helft is van het normale erfdeel van je kind. En door te trouwen ga je van één naar twee wettelijke erfgenamen. Als het normale erfdeel van je kind halveert, gaat ook de legitieme door de helft.

Het huwelijksgoederenregime heeft invloed op je vermogen en dus ook op de legitieme portie. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat je huwelijkse voorwaarden hebt en één van beiden een veel groter vermogen heeft dan de ander. Als diegene het eerste overlijdt, is de legitieme een stuk groter dan bij een gemeenschap van goederen.

2. Stop met sparen

Veel ouderen sparen uit gewoonte en hebben geen concrete bestemming voor hun spaargeld. Van elke euro extra op je rekening gaat er een deel naar je onterfde kind. De enige manier om hier wat aan te doen is stoppen met sparen en starten met verteren. Je bent ooit gaan sparen zodat je er later van kon leven, dus misschien is het tijd om dat ook echt te gaan doen.

3. Stop met aflossen

Heb je veel overwaarde op je huis en een kleine hypotheek? Dan kun je overwegen om te stoppen met aflossen. Want net als bij je spaargeld gaat van elke euro die je aflost een deel naar je onterfde kind. Zet de hypotheek om naar een aflossingsvrije lening. Het extra inkomen dat je overhoudt, kun je gebruiken om ruimer te leven. Want als je het niet uitgeeft maar op je spaarrekening zet, schiet je er niks mee op.

4. Eet je overwaarde op

Heb je nog meer kinderen die je niet onterft? Dan denk ik dat je niet staat te springen om je vermogen te verteren. Maar onterf je het enige kind? Dan wil je het liefste zo weinig mogelijk nalaten. Dat kan bijvoorbeeld door je hypotheek te verhogen en met dat geld leuke dingen te doen. Door je overwaarde op te eten, gaat je vermogen omlaag en kun je de legitieme portie dus verkleinen.

Sommige mensen gaan nog verder en verkopen hun huis onder voorbehoud van een huurrecht. Dan krijg je de hele overwaarde in één keer op je rekening en ga je vervolgens huren van de koper. Dit is een mooie optie voor mensen die de huur gemakkelijk kunnen opbrengen uit hun inkomen. Want dan kun je de overwaarde verteren zonder je zorgen te maken over je financiën.

5. Betaal zo veel mogelijk contant

Ga je wel eens shoppen met de kinderen? Of ga je samen op vakantie en betaal jij dan wat extra? Realiseer je dat het onterfde kind na je overlijden de bankrekening mag inzien. Je wilt natuurlijk niet dat de kinderen later ruzie krijgen over de vraag of kleine uitgaven een schenking zijn of niet. Want als dat het geval is, moet een deel daarvan worden terugbetaald aan je onterfde kind. Betaal dit soort dingen dus contant. Daarmee voorkom je discussies na je overlijden.

6. Doe een papieren schenking

Onterf je één kind ten gunste van een ander kind? Dan heeft het geen zin om je geld aan dat andere kind te schenken. Wat je weg geeft bij leven telt gewoon mee voor de legitieme portie alsof het er nog is. Er wordt daarom gezegd dat schenken niet werkt. Maar daarop is één uitzondering. En dat is de papieren schenking. Dit houdt in dat je een bedrag schuldig erkent aan je kind, waarover je rente gaat betalen. Het bedrag dat je schuldig erkent, telt nog wel mee voor de legitieme portie. Maar voor de rente geldt dat niet. Want de rentebetaling is een verplichting die je nakomt. En iets wat je verplicht doet, is geen schenking. Daarmee kun je de legitieme portie dus omzeilen.

Wil je meer weten over de papieren schenking? Klik dan op de afbeelding hieronder:

7. Maak een levenstestament

Je wilt dat het onterfde kind zo min mogelijk krijgt. Maar je wilt ook dat het zo min mogelijk te zeggen heeft. Steeds vaker eindigt het leven met een periode van wilsonbekwaamheid. Dit betekent dat iemand anders je zaken moet gaan regelen. Dat kan bijvoorbeeld een bewindvoerder zijn. De kantonrechter kan een bewindvoerder benoemen op verzoek van je kinderen. Daar wordt je onterfde kind ook bij betrokken. Want dit onderwerp heeft niks te maken met je testament.

Je kunt voorkomen dat je onterfde kind mee mag praten door aan een ander kind een algemene volmacht te verlenen. Dit kun je bij de notaris vastleggen in een levenstestament. Met deze volmacht kan het door jou aangewezen kind bijvoorbeeld je bankzaken doen of een verhuizing regelen.

8. Voorkom verjaring van schulden

Vaak is er bij een onterving gedoe geweest over geld. Bijvoorbeeld over een lening die het kind niet heeft terugbetaald. De legitieme portie is een vordering van je onterfde kind op jouw nalatenschap. Maar je nalatenschap heeft ook een vordering op je onterfde kind vanwege de lening. Deze twee kun je met elkaar verrekenen. Maar daarvoor is wel nodig dat de vordering op je kind nog bestaat op het moment van je overlijden. Voorkom dus dat de vordering verjaart. Dit gebeurt 5 jaar na het moment waarop deze opeisbaar is geworden. Je kunt de verjaring telkens met 5 jaar verlengen door een brief te sturen aan je kind. Een link naar een voorbeeldbrief vind je onderaan de pagina.

9. Bewaar bewijs van schenkingen

De schenkingen die het onterfde kind heeft gehad, gaan van de legitieme portie af. Zorg er dus voor dat de andere kinderen dergelijke schenkingen kunnen bewijzen. Daarbij kun je denken aan bankafschriften of schenkingsakten. Nu kun je deze stukken nog boven water krijgen. Over 10 jaar lukt dat misschien niet meer.

10. Zoek alvast een mooie kist uit

Voor de erfgenamen is het zuur dat het onterfde kind wel wat krijgt maar nergens aan mee hoeft te betalen. Daarop is één uitzondering. De kosten van de uitvaart zijn een schuld van de nalatenschap, wat de legitieme portie verlaagt. Hoe duurder de kist, hoe kleiner de legitieme.

Wist je dat het ook uitmaakt waar die kist de grond in gaat? Als je emigreert zonder een rechtskeuze te maken in je testament, dan val je onder het erfrecht van je nieuwe thuisland. Als dat land geen legitieme portie kent, heeft je onterfde kind het nakijken. Een drastische stap wellicht, maar zeker weten dat er mensen zijn die dat er voor over hebben.

Meer lezen?

• Voorbeeldbrief voor het stuiten van de verjaring.
• Meer tips over het onterven van een kind in je testament.
• Met deze extra clausule blijft je testament geheim tot na je uitvaart.
• Dit staat er in een levenstestament (gratis model).
• Zo bereken je de legitieme portie (4 voorbeelden).
• Meer uitleg over de papieren schenking.
• Ga je een kind onterven en heb je een koophuis? Lees dan ook dit blog.
• Meer video’s over legitieme portie vind je op mijn YouTube kanaal.

Veelgestelde vragen: