Als je geen partner of kinderen hebt, gaat de erfenis op grond van het erfrecht naar je ouders, broers en zussen. Naar mate je ouder wordt, ga je vaker nadenken over je testament. Een alleenstaande komt dan vaak tot de conclusie dat de broers en zussen het goed genoeg hebben en dat de erfenis beter naar iemand anders kan. Regelmatig leidt dit tot verbazing bij een broer of zus. Mag dit zo maar, of hebben broers en zussen recht op een legitieme portie?
Hoe groot is het wettelijk erfdeel van broers en zussen?
Zonder testament geldt het erfrecht bij versterf. De eerste groep van erfgenamen bestaat uit je echtgenoot of geregistreerd partner en je afstammelingen. Als je die niet hebt, dan wijst het erfrecht je ouders, broers en zussen aan als tweede groep van erfgenamen. Het wettelijk erfdeel van ouders, broers en zussen is in beginsel even groot. Maar daarop zijn wel twee uitzonderingen:
- Het erfdeel van een ouder is ten minste een kwart. Als je dus twee ouders nalaat en drie broers, dan erven je ouders ieder één kwart en je broers ieder één zesde.
- Een halfbroer of halfzus krijgt een half erfdeel. Laat je bijvoorbeeld twee ouders, een volle broer en een halfbroer na? Dan erven de ouders en de volle broer ieder 2/7e en de halfbroer 1/7e van je erfenis.
Hebben broers en zussen recht op een legitieme portie?
De wet kent minimale rechten toe aan afstammelingen, partners, bedrijfsopvolgers en onterfde bloedverwanten.
- Een kind kan de legitieme portie inroepen als het onterfd is.
- Een onterfde echtgenoot of geregistreerd partner heeft recht op een vruchtgebruik.
- Het kind of stiefkind dat bedrijfsopvolger is, heeft een overnamerecht van bedrijfsgoederen uit de nalatenschap.
- Een onterfde bloedverwant heeft recht op inzage van het testament.
Broers en zussen hebben dus geen legitieme portie. Wat mij betreft, valt daar wat voor te zeggen. Het erfrecht beschermt de belangen van afhankelijke gezinsleden. Een broer of zus valt daar in beginsel niet onder. Is er feitelijk wel sprake van afhankelijkheid? Dan wordt dit belang dus niet beschermd door het erfrecht.
Gelukkig zijn er andere manieren waarop je als broer of zus je belangen kunt beschermen. Zo kunnen twee broers die samen ondernemen in een VOF contract of maatschapscontract vastleggen wat er gebeurt bij overlijden.
Stel dat een zus in een huis van haar broer woont. Door een huurcontract te maken, weet de zus dat ze niet op straat staat als er wat gebeurt.
Een ander voorbeeld is dat je een overlijdensrisicoverzekering afsluit op het leven van je broer of zus, als je financieel afhankelijk van hem of haar bent. Vertrouw niet op de inhoud van een testament, want je broer of zus kan dit aanpassen zonder dat jij het weet.
Hoeveel erfbelasting betalen broers en zussen?
Het erfrecht geeft dus weinig om de rechten van broers en zussen. Maar de erfbelasting is iets vriendelijker. Standaard heeft een broer of zus een kleine vrijstelling van € 2.418 (2023). Over elke euro daarboven betaal je tenminste 30% erfbelasting. Maar woon je samen met je broer of zus? Dan kun je recht hebben op de grote partnervrijstelling.
Twee samenwonende broers of zussen kunnen daardoor het gezamenlijke koophuis aan elkaar nalaten zonder dat ze de hoofdprijs aan erfbelasting moeten betalen. De grote heffing komt pas als de laatste van beiden overlijdt en de erfenis naar andere familieleden gaat.
Lage vrijstelling broer en zus:
Hoge vrijstelling broer en zus:
Als broer of zus heb je recht op de hoge partnervrijstelling in de erfbelasting als je voldoet aan de volgende voorwaarden:
- Je moet een half jaar ingeschreven zijn op hetzelfde adres en een notarieel samenlevingscontract hebben.
- Of je moet langer dan 5 jaar op hetzelfde adres zijn ingeschreven als je geen contract hebt.
In beide gevallen geldt de eis dat je broer of zus ook alleenstaand is en er dus niet iemand anders is die recht heeft op de partnervrijstelling.
Meer lezen?
- Meer info over het uitsluiten van je broer of zus.
- Zo kom je er achter of je broer of zus een testament had.
- Meer uitleg over de minimale rechten van een partner.
Veelgestelde vragen:
Wie erft van een alleenstaande broer of zus zonder kinderen?
Als een alleenstaande broer of zus geen testament heeft en overlijdt zonder kinderen, erven op grond van de wet de ouders, broers en zusters. Het erfdeel van een ouder is tenminste een kwart van de erfenis. Het erfdeel van een halfbroer of halfzus is de helft van het erfdeel dat een volle broer of zus krijgt.
Hebben broers en zussen recht op een legitieme portie?
Het erfrecht kent geen legitieme portie voor broers en zussen. Alleen kinderen, partners en bedrijfsopvolgers hebben minimale aanspraken op de erfenis.
Hoeveel erfbelasting betalen broers en zussen?
Broers en zussen hebben in beginsel de kleinste vrijstelling in de erfbelasting en betalen het hoogste tarief. Daarop is wel een belangrijke uitzondering. Broers en zussen die samenwonen kunnen recht hebben op de grootste vrijstelling en het laagste tarief. Dat is erg fijn als je samen met je broer of zus een huis koopt. Je kunt dat huis aan elkaar nalaten zonder erfbelasting te betalen.