In dit blog vind je een antwoord op een paar veel gestelde vragen over de lat relatie. Wel of niet samenwonen kan grote fiscale en juridische gevolgen hebben. De regels werken soms in je voordeel maar vaak in je nadeel. Laat ook even weten wat jij er van vindt in de poll onderaan.
Wat is de betekenis van de afkorting LAT relatie?
De afkorting LAT staat voor Living Apart Together, dus wel samen zijn maar niet samen wonen. Volgens het CBS heeft meer dan 1 op de 5 alleenstaanden een lat relatie. Het is dus een flinke groep. De overheid heeft meer dan één definitie voor het begrip samenwonen. Het kan dus zijn dat de ene instantie jullie als een stel ziet, maar dat een andere instantie dat niet doet.
- Je pensioenfonds vindt dat je pas samenwoont als je bij de gemeente bent ingeschreven op hetzelfde adres en een samenlevingscontract hebt.
- De SVB vindt dat je ook kunt kunt samenwonen (en dus minder AOW krijgt) zonder op hetzelfde adres te zijn ingeschreven.
- Voor wie in de bijstand zit, geldt dat ook. Als je een uitkering hebt, kan de gemeente een onderzoek instellen wanneer ze denken dat je samenwoont.
- De fiscus hanteert voor elke regeling een ander partnerbegrip. Voor je toeslagen ben je sneller partner dan voor de inkomstenbelasting of de erfbelasting.

Ben je met een lat relatie fiscaal partner voor de belastingdienst?
Je kunt alleen maar fiscaal partner zijn door samen te wonen, te trouwen of door je te registreren als partner bij de gemeente. Voor stellen die latten is een partnerschap of trouwen juridisch een optie, maar vaak is dat niet wat ze willen.
Is een samenlevingscontract mogelijk als je een lat relatie hebt?
Een samenlevingscontract regelt de erkenning van het samenwonen door de overheid. Als je niet samenwoont, dan heeft een samenlevingscontract dus geen zin.
Kun je een lat relatie vastleggen met een levenstestament?
Een levenstestament is een hele goede optie voor oudere stellen die niet samenwonen. Je kunt daarin duidelijk vastleggen dat je elkaars partner bent. Met de volmacht in het levenstestament kun je de zaken regelen bij een ziekte, ongeval, dementie of opname in het verpleeghuis.
Bestaat er ook een soort Lat-Contract?
Ja, je kunt ook zonder samen te wonen een paar dingen regelen in een soort lat-contract. Daarbij kun je denken aan:
- Afspraken over de kosten van de dingen die je samen doet.
- Een volmacht over en weer voor als je dement wordt.
- Afspraken over gezamenlijk bezit. Denk aan een auto, boot of zomerhuisje.
Is het een goed idee om je lat relatie officieel te maken met een geregistreerd partnerschap?
Je hoeft niet samen te wonen als je een partnerschap aangaat. Maar verdiep je wel goed in de gevolgen voordat je hiervoor kiest. Wanneer je uit elkaar gaat, moet je misschien alimentatie betalen terwijl je nooit samen hebt gewoond. Een voordeel is dat je goed beschermd achter blijft bij een overlijden. Nadelen kunnen er zijn voor je uitkering, toeslagen en AOW. Dit stel heeft er zelfs jaren over moeten procederen.
Is het mogelijk om een testament te maken als je een lat relatie hebt?
Iedereen heeft het recht om een testament te maken. Ook stellen met een lat relatie mogen dus een testament maken bij de notaris. Je kunt daarbij tegen twee problemen aanlopen. Als er kinderen zijn, dan kunnen die meteen hun erfdeel opeisen bij je partner. Voor een samengesteld gezin is dat een flinke domper. Het tweede probleem is dat je geen partner bent voor de erfbelasting. Er gaat dus minimaal 30% van je erfenis naar de fiscus. Het koophuis aan je partner nalaten is daardoor vaak geen optie. De oplossing hiervoor, als je nog jong en gezond bent, is een verzekering afsluiten op elkaars leven. Daarmee kan de langstlevende de hypotheek aflossen en de erfbelasting betalen.
Wat moet je regelen bij een lat relatie met kind?
Alles voor je kind kun je gewoon regelen bij een lat relatie. Denk aan erkenning, gezag, de achternaam voor je baby en het wezenpensioen. Maar je partner is minder goed af. Je krijgt bij overlijden geen partnerpensioen en bent geen erfgenaam. Als je zwanger raakt in een lat relatie en niet gaat samenwonen, dan kan een partnerschap een goed idee zijn. Verdiep je wel goed in alle plussen en minnen voordat je dit bij de gemeente regelt.
- Zo regel je gratis de erkenning.
- Hier kun je gratis het gezag aanvragen.
- Hier kun je gratis de voogdij vastleggen.
- Zelfs een partnerschap is gratis!
Met de notaris kun je de opties voor een testament doornemen. Als je niet gaat samenwonen, dan kun je bijvoorbeeld het volgende doen:
- Erken je kind, zodat het wezenpensioen krijgt.
- Benoem je kind tot erfgenaam, zodat de erfbelasting meevalt.
- Maak je partner executeur en bewindvoerder van de erfenis.
- Sluit een polis af voor je partner, zodat die ook wat krijgt bij je overlijden.
Kun je elkaar aanmelden voor het pensioen bij een lat relatie?
Als je samenwoont met een contract, dan kun je elkaar aanmelden voor het partnerpensioen. De eis van een contract vervalt mogelijk in de nieuwe Pensioenwet. Maar wie in een lat relatie zit, hoeft op het gebied van pensioen weinig te verwachten. Een oplossing hiervoor is het afsluiten van een polis die een bedrag uitkeert als je partner overlijdt.

Is een gezamenlijke rekening slim als je een lat relatie hebt?
Het lijkt zo handig, samen even een rekening openen. Maar pas wel op met je AOW, toeslagen of uitkering. Want de overheid kan dat tegen je gebruiken als ze vinden dat je stiekem toch samen woont. Heb je beiden een baan en geen recht op toeslagen? Dan zou een gezamenlijke rekening bij een lat relatie geen problemen moeten geven.
Meer lezen?
- De 10 redenen waarom stellen kiezen voor een partnerschap.
- Alles wat je moet weten over het levenstestament.
- Waarom partnerpensioen zo belangrijk is.
