Normaal gezien krijgen de kinderen hun deel pas na het overlijden van de laatste van beide ouders. Maar het gebeurt regelmatig dat een langstlevende het kindsdeel al voor het overlijden wil uitbetalen. Je kunt het kindsdeel bijvoorbeeld eerder uitbetalen na de verkoop van het huis. Want de meeste ouders geven hun geld liever aan de kinderen dan dat ze het op de bank zetten. In dit blog leg ik uit hoe dat werkt voor de erfbelasting en schenkbelasting.
Wil je gelijk aan de slag met je eigen cijfers? Bekijk dan de video hieronder waarin ik een voorbeeld uitwerk:
Waarom is het eerder uitbetalen van het kindsdeel een schenking?
Stel dat de eerste van beide ouders overlijdt. Normaal gezien erft de langstlevende dan het huis. In ruil daarvoor erven de kinderen een vordering. Na een aantal jaren wil de langstlevende verhuizen. Het huis wordt verkocht en daarna heeft hij of zij opeens heel veel geld op de bank staan. Dat is een mooi moment voor het uitbetalen van het kindsdeel.
Dat uitbetalen is niet verplicht. Voor de kinderen is het een meevaller. Want ze krijgen hun deel eerder uitbetaald. Daardoor is er juridisch gezien sprake van een gift. Een gift is iedere handeling van A waardoor B verrijkt ten koste van het vermogen van A.
Je raadt het misschien al. Als er juridisch sprake is van een gift dan is dat fiscaal ook het geval. En dat betekent dat je schenkbelasting moet betalen. Op het eerste gezicht lijkt dat niet eerlijk. Want over dat bedrag is toch al belasting betaald? Nou, nee dat is dus niet zo. Er is geen sprake van een dubbele heffing. Hierna leg ik uit waarom dat zo is.
Hoeveel belasting betaal je bij het uitbetalen van het kindsdeel voor het overlijden van de langstlevende?
Op het moment dat de eerste ouder overlijdt, erven de kinderen dus een geldvordering op de langstlevende. Ze mogen deze vordering nog niet opeisen. En daarom wordt deze afgewaardeerd volgens een leeftijdstabel. Want een euro die je pas over 10 of 20 jaar krijgt, die is nu geen euro waard. Hoe jonger de langstlevende is, des te groter is de afwaardering. Je vindt het percentage in de tabel onderaan deze pagina.
Dankzij de afwaardering betaalt je kind over een deel van de vordering nooit erfbelasting. Want de uitbetaling bij overlijden is belastingvrij. Maar wil de langstlevende het kindsdeel eerder uitbetalen, bij leven? Dan moet je opnieuw in de tabel kijken bij de leeftijd van de langstlevende op dat moment. Maar nu haal je het percentage er niet van af. Het is de afwaardering zelf waarover de kinderen belasting betalen. Hierdoor is er geen sprake van een dubbele belasting. Want beide percentages bij elkaar opgeteld, zijn nooit meer dan 100%.
Veel mensen vinden dit lastig te begrijpen zonder een cijfervoorbeeld. Daarom volgt hierna een berekening.
Voorbeeld berekening
Henk en Anita zijn getrouwd in gemeenschap van goederen. Ze hebben twee kinderen, Richard en Margreet. Henk overlijdt in 2011. Anita is op dat moment 71 jaar oud. De gemeenschap van goederen is € 300.000 waard. De erfenis van Henk is de helft hiervan, dus € 150.000. Henk heeft geen testament. Op grond van de wet gaat de hele erfenis naar Anita. In ruil daarvoor erven Richard en Margreet ieder een vordering op Anita van € 50.000. De fiscale waarde van deze vordering is lager omdat ze het bedrag nog niet krijgen. Anita is 71 jaar en daarom gaat er 42% van af. De fiscale waarde van de vordering is dus 58%. Daarover wordt de erfbelasting berekend.
Er gaan 10 jaren voorbij en Anita gaat verhuizen. In 2021 verkoopt zij het huis. Op dat moment is ze 81 jaar. Na de verkoop wil ze de erfdelen van de kinderen uitkeren. Voor de schenkbelasting kijk je opnieuw naar de leeftijdstabel. Anita is op dit moment 81 jaar. De afwaardering is dus 24%. Dit betekent dat de vordering een fiscale waarde heeft van 76%. Elke euro die ze uitbetaalt is een schenking van 24 cent. Daarover wordt de schenkbelasting berekend.
Van de totale 100% is bij het eerste overlijden 58% belast en bij de uitbetaling 24%. Er is dus geen sprake van dubbele belasting. Want beide percentages samen zijn minder dan 100%. Toch betalen Richard en Margreet liever helemaal geen schenkbelasting. Gelukkig is dat mogelijk! Wil je weten hoe? Bekijk dan de video bovenaan deze pagina.
Leeftijdstabel
Wil je zelf aan het rekenen met je eigen cijfers? Gebruik dan de percentages uit de tabel hieronder. De vrijstellingen voor de erfbelasting en schenkbelasting worden elk jaar verhoogd. Denk er dus aan om het juiste bedrag op te zoeken voordat je aan het rekenen gaat.
| leeftijd langstlevende: | percentage: |
|---|---|
| tot 20 jaar | 96% |
| 20 tot 30 jaar | 90% |
| 30 tot 40 jaar | 84% |
| 40 tot 50 jaar | 78% |
| 50 tot 55 jaar | 72% |
| 55 tot 60 jaar | 66% |
| 60 tot 65 jaar | 60% |
| 65 tot 70 jaar | 48% |
| 70 tot 75 jaar | 42% |
| 75 tot 80 jaar | 30% |
| 80 tot 85 jaar | 24% |
| 85 tot 90 jaar | 18% |
| 90 jaar of ouder | 12% |
Let op: je mag deze tabel alleen gebruiken als er geen sprake is van een rentebijtelling. Als er wel sprake is van een rente, dan moet je het anders berekenen. Klik voor meer uitleg daarover op de eerste link in de lijst hieronder.
Meer lezen?
- Als er sprake is van een rente, dan ziet de berekening er anders uit.
- Met een volmacht kun je het kindsdeel ook uitbetalen als de langstlevende geen handtekening meer kan zetten.
- Staar je niet blind op het besparen van belasting, want de eigen bijdrage voor zorg is ook belangrijk!
- De aangifte kun je nu ook online doen.
Veelgestelde vragen:
Kan de langstlevende het kindsdeel uitbetalen?
Ja, de langstlevende heeft op grond van de wet het recht om het kindsdeel uit te betalen bij leven. Dit staat in artikel 4:17 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek.
Kan een erfenis in delen worden uitbetaald?
Ja, dit kan. En soms is het fiscaal zelfs heel gunstig omdat je er schenkbelasting mee bespaart. In de video leg ik precies uit hoe dat werkt.