Heeft mijn ex recht op mijn erfenis?

Je wilt er toch niet aan denken dat je ex nog recht heeft op jouw erfenis of de erfenis van je ouders? Als je hier wakker van ligt, moet je vooral verder lezen. Want in dit blog ontdek je welke stappen jij kunt zetten om de erfenis uit handen van je ex te houden.

Heeft mijn ex recht op mijn erfenis?

Voor het antwoord op deze vraag maakt het uit waardoor je partner erfgenaam is geworden en hoe je relatie eindigt. Er zijn twee manieren waarop je partner erfgenaam kan zijn:

1. De eerste manier is dat je een huwelijk of geregistreerd partnerschap aangaat. Je echtgenoot of partner is in dat geval automatisch erfgenaam op grond van de wet. Daar is dus geen testament voor nodig.
2. De tweede manier is dat je een testament maakt en daarin je partner tot erfgenaam benoemt. Bijvoorbeeld omdat je samenwoont. Of omdat je getrouwd bent of geregistreerd als partner maar het anders wilt regelen dan hoe het in de wet staat.

In het eerste geval heeft je ex geen recht meer op je erfenis vanaf het tijdstip dat het huwelijk of partnerschap eindigt. Dat is het geval op het moment dat de scheiding of ontbinding van het partnerschap is ingeschreven bij de gemeente. Er kan aardig wat tijd verstrijken tussen het uitspreken van de scheidingswens en de inschrijving bij de gemeente. Een half jaar is zo voorbij. Deze hele periode ben je dus nog erfgenaam van elkaar. Bij een huwelijk erft je echtgenoot ook niet meer als sprake is van een officiële scheiding van tafel en bed. Maar bij mijn weten komt dat laatste heel weinig voor.

In het tweede geval moet je kijken naar de inhoud van het testament. De wet regelt dat een testament wat je tijdens het huwelijk maakt uiterlijk vervalt bij de scheiding. Maar in het testament kan staan dat je partner al niet meer erft vanaf de indiening van het verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank. Samenwoners zetten vaak in het testament dat ze geen erfgenaam meer zijn als ze uit elkaar gaan. Een lastig punt is wanneer precies sprake is van “uit elkaar gaan”. Elke notaris gebruikt daar zijn eigen tekst voor. Als de tekst in jouw testament niet duidelijk is, neem dan contact op met je notaris.

Maak gewoon een nieuw testament

Als het antwoord in de vorige alinea’s je niet bevalt, dan is er een simpele oplossing. Maak een afspraak bij de notaris en regel zo snel mogelijk een nieuw testament. Want dat is een eenzijdige handeling. Ook als je samen met je partner een testament hebt gemaakt, heb je ieder een eigen exemplaar. Jij kunt zelfstandig je testament herroepen en iemand anders aanwijzen tot erfgenaam. Je partner hoeft niet mee naar de notaris.

• Ben je getrouwd of geregistreerd als partner en heb je geen testament? Dan hoef je niet te wachten tot het einde van het huwelijk of partnerschap. Je kunt direct een nieuw testament maken bij de notaris en iemand anders tot erfgenaam benoemen.
• Heb je wel een testament en lig je in scheiding? Dan staat er waarschijnlijk in het testament dat je aanstaande ex al niet meer van je erft. Toch kun je de voorkeur geven aan een nieuw testament waarin je een andere persoon bij naam benoemt tot erfgenaam. Zo zijn er zat mensen die er achter komen dat zonder een nieuw testament opeens die vervelende broer erft die je al jaren niet hebt gesproken.
• Als samenwoners heb je nog een extra punt van zorg naast je testament. Want in je samenlevingscontract kan een verblijvingsbeding staan waardoor je ex het huis erft als jij overlijdt. Dat kun je voorkomen door het samenlevingscontract op te zeggen.

Eigenlijk is het altijd verstandig om een afspraak te maken bij je notaris om de zaken door te nemen. Vooral wanneer je samen met je ex kinderen hebt.

Gaat je ex alles regelen voor de kinderen als jij overlijdt?

Stel je voor, je hebt een vervelende scheiding achter de rug met veel gedoe over de kinderen. Als jou wat overkomt, wil je dat de erfenis naar je kinderen gaat. Maar die zijn nog minderjarig en mogen zelf geen handtekening zetten. Dus wie bepaalt dan wat er met jouw erfenis gebeurt? Juist, je ex partner! Want op grond van het ouderlijk gezag vertegenwoordigt hij of zij jouw kinderen. Daar kun je niks aan veranderen. Of toch wel?

Het ouderlijk gezag kun je niet doorbreken in je testament. Maar je kunt wel iemand anders aanwijzen als beheerder van de erfenis. Zo kun je bijvoorbeeld je moeder of je zus benoemen tot executeur en bewindvoerder. De executeur wikkelt je erfenis af en de bewindvoerder past op de erfenis tot een door jou gekozen leeftijd. Bijvoorbeeld de 21e of 23e verjaardag van je kind. Met deze clausules in je testament maak je de rol van je ex-partner zo klein mogelijk.

Dit soort testamenten wordt veel gemaakt, maar mensen praten er niet graag over. Want je wilt liever niet dat je ex er achter komt wat er in je testament staat. Wil jij weten wat je nog meer in zo’n testament kunt regelen? Bekijk dan de video hieronder:

Heb je na een scheiding nog recht op de erfenis van je schoonouders?

Naast je eigen erfenis kan ook de erfenis van je ouders een punt van zorg zijn bij een echtscheiding. De wetgever vindt het niet wenselijk dat je na een scheiding recht blijkt te hebben op de erfenis van je schoonouders. Daarom is in 2018 de beperkte gemeenschap van goederen ingevoerd. Daardoor blijft een erfenis of schenking standaard privé. Helaas heb je daar niks aan als je getrouwd bent vóór 2018. Want in dat geval heb je nog steeds een algehele gemeenschap van goederen. Een erfenis valt daar gewoon in. Ook als je een erfenis krijgt na 2018.

Als de eerste van je beide ouders overlijdt, gaat de hele erfenis naar de langstlevende. In ruil daarvoor erf jij een vordering die pas opeisbaar is na het overlijden van de langstlevende. Deze vordering hoef je niet op te geven voor de inkomstenbelasting. Voor je gevoel erf je pas echt iets als de laatste van je beide ouders overlijdt. Is de eerste van je beide ouders overleden tijdens jouw huwelijk en had je een algehele gemeenschap van goederen? En overlijdt de laatste van je beide ouders na de scheiding? Dan erft voor je gevoel je ex-partner dus van je ouders. Want de helft van de uit te betalen vordering komt op dat moment toe aan je ex.

Wat ik in de beide alinea’s hierboven schrijf, is niet van toepassing in de volgende twee gevallen:

1. Als je ouders een testament hebben met een privé clausule, dan valt hun erfenis niet in jouw gemeenschap van goederen.
2. Als je bij de scheiding de vordering op je langstlevende ouder toegedeeld krijgt in het convenant, dan komt deze helemaal aan jou toe als je langstlevende ouder overlijdt.

Hoe bewijs je een privé clausule of een vergoedingsrecht?

Stellen is gemakkelijker dan bewijzen. Je ouders kunnen wel een privé clausule hebben, maar daarmee bewijs je nog niet welk deel van je vermogen privé is. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat je 20 jaar geleden een bedrag hebt geërfd. Daarvan heb je toen een auto gekocht. Later heb je die weer verkocht en heeft het geld een tijd op je spaarrekening gestaan. Daarna heb je er een nieuwe keuken van betaald voor je gezamenlijke koopwoning.

Jij kan wel weten hoe het gegaan is, maar als je niet kunt bewijzen hoe het zit, gaat het je niet lukken om je erfenis terug te krijgen bij de scheiding. Het bewijzen van de privé clausule is eenvoudig. Want het testament van je ouders is altijd op te vragen. Hoeveel je hebt geërfd, kun je vaak nog bewijzen met bankafschriften. Heb je die niet meer omdat het te lang geleden is? Dan kun je nog een kopie van de aangifte erfbelasting of successierecht opvragen bij de belastingdienst. Daaruit blijkt ook hoe groot je erfenis was.

Lastiger is het om aan te tonen dat die keuken echt betaald is van je erfenis. Dat blijkt niet uit het testament van je ouders en ook niet uit de erfbelasting aangifte. Dat moet je dus op een andere manier aantonen. Als dat lukt, dan heb je gelukkig wel de wet aan je zijde bij het terugeisen van je erfenis. Want een vergoedingsrecht kan ook ontstaan zonder dat er iets op papier staat.

Gaat mijn pensioen nog naar mijn ex?

Bij een scheiding gaat het pensioen vaak door de helft. Dit heet pensioenverevening. Dat is één van de redenen dat stellen bij een tweede huwelijk vaak kiezen voor huwelijkse voorwaarden. Want je wilt niet nog een keer een deel van je pensioen kwijtraken. In huwelijkse voorwaarden kun je aan het begin van het huwelijk af zien van pensioenverevening. Aan het einde van je huwelijk kun je er ook afstand van doen in het echtscheidingsconvenant. Minder bekend is dat je zonder een afspraak in je convenant recht houdt op bijzonder nabestaandenpensioen. Dit betekent dat je ex nog steeds nabestaandenpensioen krijgt als jij overlijdt.

Veel mensen weten niet welke gevolgen dit heeft. Als je ex recht houdt op nabestaandenpensioen, krijg jij zelf een lager ouderdomspensioen. En het kan tot gevolg hebben dat je aan een nieuwe partner minder pensioen kunt nalaten, omdat je ex er nog recht op heeft. Voor het tweede argument zal je ex niet gevoelig zijn. Maar over en weer afstand doen van bijzonder nabestaandenpensioen kan voor beiden aantrekkelijk zijn. Want daardoor kun je beiden een hoger ouderdomspensioen krijgen. Dit is een belangrijk punt om te bespreken met je advocaat of mediator.

Controleer je verzekeringen

Nederlanders zijn gek op verzekeren. Vaak sluiten stellen een grote verzekering af waarmee ze de hypotheek kunnen aflossen als er wat gebeurt. Zo’n polis over en weer kun je niet in je eentje aanpassen. Maar een polis op je eigen naam wel. Zo komt het regelmatig voor dat iemand nog een oude polis heeft die automatisch uitkeert aan de echtgenoot. Dat laatste heb je zelf niet aangegeven maar is de standaard begunstiging die de verzekeraar hanteert. Lig je in scheiding en heb je een overlijdenrisicoverzekering? Check dan of je de begunstiging kunt aanpassen zodat de uitkering niet naar je ex gaat als jij overlijdt voordat de scheiding rond is.

Meer lezen?

• Je partner uitgesloten als erfgenaam? Dan heeft hij of zij nog wel deze minimale rechten.
• Heb je minderjarige kinderen? Zet dan deze 5 clausules in je testament.
• Hebben je ouders nog geen testament? Dit zijn de 6 opties voor een privé clausule.
• Testament van je ouders kwijt? Zo kom je aan een kopie.

Veelgestelde vragen: