In de wet staat wat de rechten en plichten zijn van de executeur. Maar een handleiding voor de executeur testamentair vind je er niet. Dit komt doordat elke erfenis uniek is. Er kan veel of weinig vermogen zijn. Er kunnen wel of geen problemen zijn die je moet oplossen. Wie ooit een erfenis heeft afgewikkeld, kan er over meepraten. Hierna volgt een overzicht van de stappen die je in elke erfenis moet zetten.
Het aanvaarden van je taak
De eerste stap is de beslissing of je wel of geen executeur wilt zijn. Want het aanvaarden van je taak is niet verplicht. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat je leeftijd of gezondheid het niet toestaat. Of het geval dat de erfenis er heel anders uitziet dan op het moment waarop je gevraagd werd om executeur te zijn. Bijvoorbeeld als er veel schulden blijken te zijn. Als je aan de slag gaat met de afwikkeling, kom je er niet gemakkelijk van af. Als je wilt stoppen als executeur, kun je de kantonrechter vragen om jou te ontslaan. Je kunt dus niet zelf ontslag nemen als je er geen zin meer in hebt.
- Zo kom je er achter wat het laatste testament is.
- Lees ook dit blog als je nog niet weet of je executeur wilt zijn.
- Uitleg over de beloning van de executeur.
De eerste stappen die je meteen moet zetten
Het eerste wat je moet doen, is natuurlijk het regelen van de uitvaart. Maar er zijn meer zaken die je niet te lang kunt uitstellen. Deze verschillen per geval.
Weet je niet wie de bankpas en de pincode heeft? Of heeft iemand anders een bankvolmacht? Stel de bank dan op de hoogte van het overlijden. Hierdoor wordt de rekening geblokkeerd en voorkom je dat de verkeerde persoon bij het geld kan. Je kunt bewijzen dat iemand overleden is met de zogenoemde “akte van overlijden”. Deze akte wordt door de gemeente gemaakt en krijg je normaal gezien van de uitvaartverzorger.
Als executeur heb je de taak om de erfenis te beheren. Zorg er dus voor dat je de sleutels van het huis en de auto krijgt. Weet je niet zeker of je in het bezit bent van alle sleutels? Laat in dat geval de sloten vervangen. Sta er ook bij stil dat de inboedel niet meer verzekerd is als het huis onbewoond is. Zorg er in dat geval voor dat waardevolle zaken worden overgebracht naar een veilige plek.
Verwacht je nog veel post te ontvangen maar moet je de sleutels van de woning inleveren bij de verhuurder? Dan kun je de post laten doorsturen met de nabestaandenservice van PostNL. Helaas is dat niet gratis, maar de kosten vallen mee. Woonde de overledene in een verpleeghuis? Dan kun je meestal ook met het verpleeghuis afspraken maken over de post.
- Tips op de site van de RDW over het erven van een auto.
- Info van de Rabobank, ING en ABN AMRO bij overlijden.
- Info van PostNL over de Nabestaandenservice.
Naar de notaris
Is dit de eerste keer dat je executeur bent? Of heb je veel vragen over de afwikkeling? Maak dan snel een afspraak voor een bespreking bij de notaris. Je moet toch al naar de notaris voor een verklaring van executele, dus dan kun je meteen al je vragen stellen. Zo heb ik zelf al vaak een executeur testamentair geholpen om een handleiding op maat te maken. Bijvoorbeeld als er een huis verkocht moet worden en de executeur niet weet of hij bevoegd is om dat te doen. Een duidelijk stappenplan kan een hoop zorgen wegnemen.
Je kunt al een verklaring van executele laten maken vanaf € 288 (bron: de goedkoopste notaris). Veel notarissen hanteren verschillende tarieven voor een verklaring van erfrecht en een verklaring van executele. De laatste van beiden is wat minder werk en kan dus goedkoper zijn. Je vindt de tarieven van notarissen bij jou in de buurt op de pagina verklaring van erfrecht. Tip: vraag een paar offertes aan en vermeld in de omschrijving dat het om een verklaring van executele gaat. Op die manier weet je zeker dat je de laagste prijs krijgt. Het kost maar een paar minuten en je kunt er honderden euro’s mee besparen.
Het informeren van de erfgenamen
Het is normaal om de erfgenamen ten minste drie keer te informeren over de erfenis.
- De notaris stuurt alle erfgenamen een kopie van het testament met de vraag of ze de erfenis willen aanvaarden.
- De executeur stuurt de erfgenamen een voorlopig overzicht van de bezittingen en schulden. Dit wordt ook wel de boedelbeschrijving genoemd. In sommige gevallen is het op grond van de wet verplicht om een notariële boedelbeschrijving te maken. Overleg met de notaris of dat het geval is. Het eerste overzicht stuur je zo snel mogelijk.
- Ben je klaar met de afwikkeling? Dan stuur je de erfgenamen een overzicht van de inkomsten en uitgaven met een toelichting. Het geven van inzage en uitleg wordt ook wel de “rekening en verantwoording” genoemd. Wat dat inhoudt, verschilt per erfenis. Soms laat iemand alleen een bankrekening en wat inboedel na. In andere gevallen overlijdt een ondernemer en moet de executeur opeens een bedrijf aansturen. Als het mogelijk is, laat je alle betalingen via één rekening van de overledene lopen. Op die manier heb je automatisch een kasboekje dat je als pdf-bestand aan de erfgenamen kunt sturen.
- Voor de boedelbeschrijving kun je dit model van de rechtbank gebruiken.
- Zo kun je als erfgenaam een executeur aanpakken die geen informatie geeft.
Check alle verzekeringen
De gemiddelde Nederlander heeft wel 8 verzekeringen! Loop als executeur testamentair de checklist hieronder even bij langs. Soms stopt een polis vanzelf. Maar als dat niet zo is, moet je zelf in actie komen.
- Zorgverzekering: stopt vanzelf. Soms krijg je wat terug, maar vaker moet er nog wat worden betaald.
- Huis en inboedel. De opstalverzekering laat je doorlopen tot en met de dag van de overdracht bij de notaris. Of de inboedelverzekering moet doorlopen en voor hoe lang, dat verschilt per geval.
- Aansprakelijkheid en rechtsbijstand. Neem contact op met de verzekeraar want dit verschilt per geval.
- Autoverzekering. Deze loopt normaal gezien door totdat de auto op een andere naam staat.
- Overlijdensrisicoverzekering. Deze kan afgesloten zijn bij de hypotheek, een doorlopend krediet of een andere financiering.
Pensioen
Nederlandse pensioenfondsen en de SVB krijgen automatisch bericht als het overlijden verwerkt is in de Basisregistratie Personen. Het pensioen en de AOW stoppen dus automatisch. In sommige gevallen moet de executeur zelf in actie komen. Bijvoorbeeld als de overledene in het buitenland woonde of als een kind recht heeft op een wezenuitkering. Verzekeraars krijgen geen bericht van de overheid. Een verzekeringsuitkering moet je dus zelf achteraan.
- Lees ook deze handige checklist van de overheid met veel tips voor de executeur!
- Meer uitleg over AOW en overlijden.
De belastingen
Als executeur moet je aangifte doen voor de inkomstenbelasting en erfbelasting. De fiscus stuurt eerst een formulier waarop je kunt aangeven waar de post naar toe mag. Je krijgt daarna vanzelf een F-formulier waarmee je de IB aangifte kunt doen. De erfbelasting aangifte kun je indienen zodra je alle gegevens hebt. Dit kan tegenwoordig digitaal en online.
- Meer info van de fiscus over de IB aangifte na overlijden.
- Hier kun je online aangifte doen voor de erfbelasting.
- Zo reken je de erfbelasting uit in 2022 (voorbeelden).
- Zo reken je de erfbelasting uit in 2023 (voorbeelden).
Het verdelen van de spullen
Soms is de inboedel weinig waard en gaat alles naar de kringloop. Maar is er sprake van kunst, antiek, sieraden of andere spullen van waarde? Dan moet je in overleg met de erfgenamen iets anders verzinnen. Zo maar een paar ideeën:
- Verkoop alles openbaar via een veilinghuis.
- Organiseer zelf een veiling waarbij alleen de erfgenamen mogen bieden.
- Laat de inboedel taxeren en vraag de erfgenamen wie wat wil overnemen.
- Verloot alles en laat de erfgenamen daarna met elkaar ruilen.
- Meer info over het verdelen van de spullen en wat je kunt doen als je het niet met elkaar eens bent.
- Een executeur hoort binnen 1,5 jaar de erfenis af te wikkelen.
Het verkopen van het huis
Het is normaal dat de executeur de regie heeft over de verkoop van het huis. De erfgenamen kunnen de verkoop niet tegen houden als dat de enige mogelijkheid is om de schulden van de nalatenschap te voldoen. In dat geval staat duidelijk in de wet dat de executeur bevoegd is om goederen te verkopen. Of de executeur in andere gevallen bevoegd is om het huis te verkopen, daarover verschillen de meningen. Er kan in het testament staan dat de executeur het huis mag verkopen. Ook kunnen de erfgenamen een volmacht tot verkoop geven aan de executeur. Overleg bij twijfel met de notaris en blijf altijd communiceren met de erfgenamen. Houd ze op de hoogte, ook als ze het niet eens zijn met wat je doet.
Heb je na het lezen van deze handleiding voor de executeur testamentair nog vragen? Maak dan snel een afspraak met een notaris bij jou in de buurt.
Wat mag een executeur in rekening brengen?
De kosten van executele zijn schulden van de nalatenschap. De executeur mag deze dus in rekening brengen. Denk bijvoorbeeld aan de rekeningen die de executeur krijgt van de notaris. Ook heeft de executeur recht op loon. Als het testament niets zegt over een beloning, dan krijgt de executeur een bedrag ter grootte van 1% van de waarde van de nalatenschap.
Wat mag een executeur en wat niet?
De executeur beheert de erfenis, vertegenwoordigt de erfgenamen en mag goederen verkopen als dat nodig is om de schulden van de nalatenschap te voldoen. In beginsel voert een executeur alleen maar het testament uit. Een executeur mag dus geen cadeautjes uitdelen of de erfenis verdelen op een manier die afwijkt van wat er in de wet of in het testament staat.