Executeur geeft geen inzage? Dit kun je doen!

Het komt helaas vaak voor dat de executeur en een erfgenaam niet zo gelukkig met elkaar zijn. Een veel gestelde vraag is wie het werk van de executeur testamentair controleert. Dat is vooral van belang als de executeur weigert om informatie te geven of zelfs helemaal geen inzage geeft in de erfenis.

Ben jij ontevreden over de executeur? Bekijk dan ook de video hieronder waarin ik vertel wat je rechten zijn:

Wie controleert de executeur testamentair?

De executeur heeft het vertrouwen gekregen van de overledene om de erfenis af te wikkelen. Voor zijn gevoel is hij dus voor de erflater aan de slag, omdat hij dit aan hem of haar heeft beloofd. Aan de andere kant behoort de erfenis tot het vermogen van de erfgenaam. Het is logisch dat een erfgenaam invloed wil hebben op de afwikkeling en wil weten wat de executeur uitspookt.

Aan welke kant je ook zit, je snapt dat een executeur geen verantwoording af kan leggen aan de overledene. Want die is er niet meer. Ook de notaris houdt geen toezicht op de executeur. Die is onpartijdig en heeft juridisch geen mogelijkheid om in te grijpen als er iets mis gaat. De kantonrechter heeft deze mogelijkheid wel, maar die bemoeit zich niet ongevraagd met de erfenis.

Het enige juiste antwoord is dat je als erfgenaam zelf controleert of de executeur testamentair zijn werk goed doet. Dit kun je doen door aan het einde van de afwikkeling de rekening en verantwoording af te nemen. Of door tussentijds in te grijpen als je denkt dat er iets fout gaat. De rest van dit blog gaat over hoe je dat laatste kunt doen.

Heeft de executeur een informatieplicht?

Ja, de executeur heeft op grond van de wet een informatieplicht. Het staat zo duidelijk in de wet dat hier geen enkele discussie over kan zijn. Zelfs als je geen erfgenaam bent, kan de executeur verplicht zijn om inzage te geven in de erfenis. Bijvoorbeeld wanneer je onterfd bent en een beroep doet op je legitieme portie.

Er is een interessant verschil tussen de twee artikelen hierboven. In het eerste artikel staat dat de erfgenaam recht heeft op informatie over de manier waarop de executeur zijn taak uitoefent. Dit is iets anders dan inzage geven in de erfenis. In het tweede artikel staat het andersom. De legitimaris (het onterfde kind) heeft juist wel recht op inzage in de erfenis maar geen recht op informatie over hoe de executeur tewerk gaat.

Betekent dit dat een erfgenaam geen recht op inzage heeft? Nee, de erfgenaam heeft dat recht wel degelijk. Maar dit volgt simpelweg uit het feit dat de erfgenaam eigenaar is van de erfenis en dus ook van de administratie. Daar is geen aparte regeling voor nodig in de wet. Voor de legitimaris ligt dat anders. Die zou zonder artikel 4:78 geen recht op inzage hebben.

Artikel 4:148 geldt dus niet voor een onterfd kind. De legitimaris mag zich – in beginsel – niet bemoeien met hoe de executeur de erfenis afwikkelt.

Hoe dwing je de executeur tot een boedelbeschrijving?

Als de executeur zijn informatieplicht niet nakomt, dan kun je naar een advocaat stappen en een rechtszaak beginnen. Maar er is ook een andere optie waar je geen advocaat voor nodig hebt. Ook zonder dat je er om vraagt, moet de executeur een boedelbeschrijving maken. Dit is een eerste inventarisatie van de erfenis met een opsomming van de bezittingen en schulden. Je kunt het zien als een soort beginstand, die je aan het einde van de afwikkeling kunt vergelijken met de rekening en verantwoording.

Elke erfenis is uniek. En daarom staat er in de wet geen vaste termijn waarop de executeur een boedelbeschrijving moet maken. Er staat alleen dat het met “bekwame spoed” moet. Duurt het je te lang? Dan kun je de kantonrechter vragen om te bevelen dat de boedelbeschrijving door een notaris wordt gemaakt. Op zich mag je dit zelf aanvragen. Maar ik zou het niet doen zonder overleg met een notaris of advocaat. Want het kan zijn dat een andere methode een sneller of beter resultaat oplevert.

Wat houdt rekening en verantwoording in?

Een ander recht dat je hebt als erfgenaam is de rekening en verantwoording door de executeur. Dit betekent dat de executeur aan het einde van de afwikkeling laat zien wat hij heeft gedaan en uitlegt welke keuzes er zijn gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan een overzicht van inkomsten en uitgaven tijdens de afwikkeling. Is de erfgenaam akkoord? Dan volgt kwijting en decharge aan de executeur en zit het werk er op.

De executeur doet er verstandig aan om de erfenis pas uit te keren als de erfgenaam akkoord is. Daarmee heeft hij een stok achter de deur om de erfenis echt af te kunnen sluiten. Want je moet er niet aan denken dat de erfgenaam een rechtszaak tegen je begint, terwijl er geen geld meer op de bank staat. Waar moet je dan de advocaat van betalen?

Wat kun je doen als de testamentair executeur fraudeert?

Fraude is een verzamelbegrip voor een aantal strafbare vormen van bedrog. Daarbij kun je denken aan valsheid in geschrifte, verzwijging, oplichting of verduistering. Een executeur die met kwade opzet verkeerde informatie geeft, kan daarmee een strafbaar feit plegen. Helemaal als dat in een notariële akte gebeurt. Voor dat laatste is zelfs een apart artikel in het strafrecht opgenomen!

Als je denkt dat de testamentair executeur fraudeert, dan kun je daarvan aangifte doen. Maar dat betekent niet dat de politie jouw problemen met de executeur gaat oplossen. Daarvoor zal je toch echt zelf in actie moeten komen door een beroep te doen op je rechten. In de video bovenaan deze pagina ontdek je welke 6 rechten dat zijn. Ik raad je verder aan om, voordat je naar de politie stapt, altijd eerst te overleggen met een erfrecht advocaat.

Meer lezen?

• Heb je een advocaat nodig? Dit zijn 7 tips waarmee je kosten kunt besparen.
• Meer uitleg over de verplichtingen van de executeur.
• Klagen over de rol van de notaris in een erfenis kan bij deze 4 instanties.
• Dit zijn je rechten als je onterfd bent.
• In een extreem geval kun je de kantonrechter vragen om de executeur te vervangen.
• Duurt de afwikkeling te lang? Dan heb je nog meer manieren om in actie te komen.

Veelgestelde vragen: