Wie het handig speelt, kan wel degelijk een erfenis weigeren zonder zelf kosten te maken. In dit blog ontdek je hoe je dat doet.
Waarom zou je een erfenis weigeren?
Er kunnen heel verschillende redenen zijn waarom iemand een erfenis wil verwerpen. Soms is de erfenis zelf het probleem, bijvoorbeeld omdat er alleen maar schulden zijn. Een andere reden kan zijn dat de overledene en de erfgenaam geen contact meer hadden. Er is juridisch niks op tegen om een positieve erfenis uit principe te weigeren. Als je geen erfgenaam wilt zijn, is een handeling nodig bij de rechtbank waarvoor je leges betaalt. Het verwerpen van de erfenis heeft tot gevolg dat je niks krijgt. Maar voor de leges van de rechtbank draai je wel op. Veel mensen vragen zich daarom af hoe ze die kosten kunnen vermijden. Daar heb je een paar opties voor.
1. Lift gratis mee op de akte van iemand anders
De gemakkelijkste manier om een erfenis te weigeren zonder zelf kosten te maken, is meeliften met de akte van iemand anders. De leges van de rechtbank zijn niet per erfgenaam maar per akte. In één akte kunnen meerdere personen staan. Heeft iemand anders al vóór jou besloten om de erfenis niet te aanvaarden en is diegene bereid om daarvoor kosten te maken? Dan kun jij misschien gratis meedoen op dezelfde akte. Of je kunt zo aardig zijn om de kosten samen te delen.
2. Laat de erfgenaam de kosten betalen bij een positieve erfenis
Stel dat jij de erfenis van je vader of moeder niet wilt aanvaarden maar dat je broers en zussen wel erfgenaam willen zijn. Waarschijnlijk heeft één van hen zich dan gemeld bij de notaris en krijg jij een brief met de vraag om een keuze te maken. In de brief staat dat zuiver aanvaarden gratis is en dat verwerpen of beneficiair aanvaarden geld kost. Daarmee wordt de indruk gewekt dat jij die kosten moet betalen, maar dit hoeft natuurlijk niet. Je zou ook de notaris kunnen bellen en zeggen dat je wilt verwerpen mits de andere erfgenamen de kosten dragen. Zij krijgen immers ook een groter erfdeel doordat jij verwerpt.
Stel dat je broers en zussen daar geen zin in hebben. Ze kunnen jou niet dwingen om een keuze te maken, maar de kantonrechter kan dat wel. De andere erfgenamen kunnen de kantonrechter vragen om jou een termijn te stellen. Als je die laat verlopen ben jij – tegen je zin – alsnog erfgenaam. Zo werkt het in theorie, maar de werkelijkheid is dat het de andere erfgenamen veel meer geld kost dan dat zij jouw leges betalen. Want de notaris is zo een paar uur bezig met alle extra correspondentie. Het uurtarief van de notaris is een stuk hoger dan de leges van de rechtbank.
3. Negatieve erfenis? Niks doen is ook een optie
Bij een negatieve erfenis zou ik een onderscheid maken tussen twee situaties:
- Een kleine erfenis met alleen wat inboedel, persoonlijke spullen, geen geld op de bank en kleine schulden zoals openstaande rekeningen.
- Een grote erfenis met meer schulden dan bezittingen. Denk bijvoorbeeld aan een koophuis dat minder waard is dan de hypotheekschuld.
Ik heb al vaak meegemaakt dat één van de erfgenamen in het eerste geval helemaal niks doet en daar gewoon mee wegkomt. Er is een redelijke kans dat schuldeisers er niet achteraan gaan of jou niet eens weten te vinden. Of dat een andere erfgenaam zich er wel wat van aantrekt en de afwikkeling zelf oppakt. Zo hoort het natuurlijk niet te gaan, maar in de praktijk gebeurt het wel.
In het tweede geval zou je kunnen aansturen op de benoeming van een vereffenaar die de erfenis afwikkelt. Jij hebt er immers niks aan om de afwikkeling op te pakken. Je gaat toch niks krijgen als de erfenis negatief is. Wie heeft in dit geval het grootste belang bij een correcte afwikkeling? De bank natuurlijk. Soms is deze, in overleg met de notaris, bereid om de kosten te dragen. Dit kan voor de bank aantrekkelijker zijn dan een executieveiling.