Het verwerpen van een erfenis heeft enkele gevolgen die je misschien niet verwacht. In dit blog zet ik een paar bekende en minder bekende regels over het weigeren van een erfenis voor je op een rij. Bekijk ook even de video met uitleg en extra tips hieronder:
1. Je krijgt niks meer
Het is een open deur, maar door de verwerping van een nalatenschap krijg je niks meer. Wil je toch graag iets overnemen uit de erfenis? Dan moet je de erfgenaam vragen of je het mag kopen. Zelfs als je een kind bent van de overledene. Geen erfgenaam betekent geen spullen. Wil je de erfenis alleen maar verwerpen vanwege een schuld? Lees dan eerst dit blog over het beneficiair aanvaarden. Dit kan een betere keuze zijn dan verwerpen of zuiver aanvaarden.
2. Maar je bent ook van de schulden af
Een schuldeiser van de nalatenschap kan zich niet meer bij jou melden als je verwerpt. Maar andersom kan jouw eigen schuldeiser nog wel achter de erfenis aangaan. Lees vooral verder als je hier meer over wilt weten.
3. Plaatsvervulling naar je kind
Bij het verwerpen van een erfenis is één van de gevolgen dat je kind in jouw plaats komt als erfgenaam. Daarover kun je meer lezen in dit blog. Dit is altijd het geval als er geen testament is en meestal het geval als er wel een testament. Is je kind nog geen 18 jaar? Dan kun je als ouder niet zomaar verwerpen voor je kind. Dit kan alleen als het mag van de kantonrechter. Je kunt hierover meer lezen in dit blog. Krijg je hiervoor geen toestemming? Dan is je kind erfgenaam en is het probleem dus niet weg. Is dit jouw situatie? Overleg dan altijd met een notaris of advocaat voordat je een beslissing neemt.
4. Geen recht op de legitieme portie, of toch wel?
Na het verwerpen van de erfenis heb je geen recht meer op de legitieme portie, tenzij je er direct een beroep op doet. Daarbij kun je denken aan het volgende geval. Jack heeft twee zonen, Kees en Frank. Jack heeft bij leven zijn geld al weg gegeven aan Frank en laat alleen wat inboedel en kleine schulden na. Kees verwerpt daarom de erfenis en doet daarbij een beroep op de legitieme portie. Hij kiest er dus zelf voor om geen erfgenaam te zijn maar kan toch geld opeisen bij Frank.
5. Als je een inferieure making verwerpt, krijg je toch een legitieme portie
Een inferieure making is een erfdeel waarop een voorwaarde, last of bewind zit. Als je een inferieure making verwerpt, dan heb je nog steeds recht op je legitieme portie. De waarde van wat je verwerpt, gaat daar niet vanaf.
Berend laat € 150.000 na. Hij heeft drie erfgenamen benoemd: zijn vriendin, zijn stiefdochter en zijn enige kind Freddy. Het erfdeel van Freddy heeft hij onder bewind gesteld. Freddy vindt dat onzin want er is niks mis met hem. Hij kiest er voor om deze “inferieure making” te verwerpen en daarbij een beroep te doen op zijn legitieme portie. In plaats van € 50.000 met een bewind, krijgt hij nu € 75.000 zonder bewind. Als Berend geen testament had gemaakt, was Freddy zijn enige erfgenaam geweest. Daarom is de legitieme portie groter dan het erfdeel in het testament.
6. Verwerpen is definitief, ook als je spijt krijgt
Het is niet mogelijk om een verwerping terug te draaien. De gevolgen van het verwerpen van een erfenis zijn dus definitief.
Vernietiging is dus bijna niet mogelijk. Maar uit deze zaak blijkt dat een verwerping wel nietig kan zijn.
7. Verwerpen geeft je eigen schuldeisers rechten
Verwerp je een erfenis omdat je niet wilt dat dit geld naar je eigen schuldeiser gaat? Bijvoorbeeld omdat je de erfenis buiten de schuldsanering wilt houden omdat je daar binnenkort in gaat? In dat geval kan een schuldeiser van jou een paar rechten inroepen:
| ik aanvaard zuiver | ik verwerp | ik aanvaard beneficiair | |
|---|---|---|---|
| Wat kost het | Gratis | € 134 | € 134 |
| Ben je erfgenaam | Ja | Nee | Ja |
| Beschermt de wet je tegen schulden | Nee | Ja | Ja |
| Wie wikkelt erfenis af | Jij, executele of volmacht geven | Jij in elk geval niet | Jij, executele, volmacht geven of vereffening |
| Wat als de erfenis negatief blijkt | Jouw probleem | Niet jouw probleem | Niet jouw probleem |
| Wat als de erfenis positief blijkt | Jij krijgt wat er over is | Pech, jij krijgt niks | Jij krijgt wat er over is |
Veelgestelde vragen over een erfenis weigeren:
Naar wie gaat mijn erfdeel als ik verwerp?
Het antwoord op deze vraag verschilt per geval. Het hangt af van jouw situatie, wat er in de wet staat en of er een testament is. Is er geen testament en heb jij een kind? Dan heeft het verwerpen van de erfenis tot gevolg dat jouw kind erfgenaam is vanwege plaatsvervulling. In dat geval verplaatst het probleem zich alleen maar. Overleg daarom altijd met een notaris voordat je hierover een beslissing neemt.
Wat zijn de rechten van een schuldeiser bij verwerping van de erfenis?
Een schuldeiser van de erfenis wordt er niet beter van als jij verwerpt. Hij kan zich hierdoor niet meer bij jou melden. Maar is de erfenis positief? Dan kan het verwerpen ook in het nadeel zijn van je eigen schuldeiser. Die kan daarom tegen jouw keuze ingaan. Check mijn blog voor de speciale rechten van je eigen schuldeiser.
Kun je een erfenis verwerpen en toch je legitieme portie krijgen?
Ja, dat is mogelijk in twee gevallen. Check de voorbeelden in mijn blog.
1. Als je een lege erfenis verwerpt omdat alles al weg is gegeven bij leven, dan kun je misschien een beroep doen op de legitieme portie.
2. Als je een inferieure making krijgt (een erfdeel met bewind) dan kun je dit verwerpen met een beroep op je legitieme portie.
Artikel 4:63 lid 3, 4:191 en 4:63 lid 1 Burgerlijk Wetboek:
“De legitimaris die de nalatenschap verwerpt, verliest zijn recht op de legitieme portie, tenzij hij bij het afleggen van de verklaring bedoeld in artikel 191, tevens verklaart dat hij zijn legitieme portie wenst te ontvangen … De in het vorige artikel bedoelde keuze wordt gedaan door het afleggen van een daartoe strekkende verklaring ter griffie van de rechtbank van het sterfhuis … De legitieme portie van een legitimaris is het gedeelte van de waarde van het vermogen van de erflater, waarop de legitimaris in weerwil van giften en uiterste wilsbeschikkingen van de erflater aanspraak kan maken.
Artikel 4:75 sub a Burgerlijk Wetboek:
“De waarde van hetgeen een legitimaris als erfgenaam kan verkrijgen, komt ook in mindering van zijn legitieme portie wanneer hij de nalatenschap verwerpt, tenzij de goederen onder een voorwaarde, een last of een bewind zijn nagelaten”
Maar pas op! Er zijn uitzonderingen op deze hoofdregel. Dus overleg altijd eerst met een notaris voordat je een beslissing neemt.
Kun je het weigeren van een erfenis terugdraaien?
Het is niet mogelijk om een verwerping terug te draaien. De gevolgen van een erfenis weigeren zijn dus definitief.
Artikel 4:190 lid 3 en 4 Burgerlijk Wetboek:
“De keuze kan alleen onvoorwaardelijk en zonder tijdsbepaling geschieden. Zij kan niet een deel van het erfdeel betreffen … Een eenmaal gedane keuze is onherroepelijk en werkt terug tot het ogenblik van het openvallen der nalatenschap. Een aanvaarding of verwerping kan niet op grond van dwaling, noch op grond van benadeling van een of meer schuldeisers worden vernietigd.”