Het verdelen van een erfenis kan een hele klus zijn. Emoties en ruzie leiden tot een hoop zorgen en hoge kosten. In dit blog lees je wat je zelf kunt doen en wanneer je een notaris of advocaat nodig hebt voor de verdeling van de erfenis. Ook ontdek je hoe het met de belasting zit en wat je kunt doen bij ruzie.
Kun je een erfenis verdelen zonder notaris?
Ja, een erfenis kun je zonder notaris verdelen als iedereen zelf een handtekening mag zetten en er geen koophuis in de erfenis zit. Ook een groot schip, een weiland, een appartement of aandelen in een b.v. kun je alleen bij de notaris verdelen. Is een erfgenaam nog niet volwassen of staat iemand onder curatele? Ook dan heb je een notaris nodig. Bekijk ook even de video met uitleg en tips hieronder:
Wil je de erfenis graag zelf afhandelen zonder notaris? Het voorbeeld hieronder is geschikt voor een heel simpel geval waarbij het alleen om spullen en geld gaat. Daarbij ga ik er van uit dat elke erfgenaam een gelijk deel krijgt en iedereen zelf mag tekenen.
Wie is bevoegd tot verdeling van de erfenis?
| Wie? | Goederen verkopen? | Erfenis verdelen? |
|---|---|---|
| gewone executeur | ja, als het nodig is om schulden af te lossen | nee |
| executeur met afwikkelingsbewind | ja, als dat in het testament staat | ja, als dat in het testament staat |
| iemand met boedelvolmacht | ja, als dat in de volmacht staat | ja, als dat in de volmacht staat |
| benoemde vereffenaar | ja, als het nodig is om schulden af te lossen | nee |
| erfgenamen | ja, maar niet zolang de executeur of vereffenaar bevoegd is | ja, maar niet zolang de executeur of vereffenaar bevoegd is |
| rechter | nee, dat regelt de rechter niet | ja, de rechter kan verdelen in een rechtszaak |
Moet je bij de verdeling van een erfenis ook belasting betalen?
Wanneer je een huis koopt, moet je overdrachtsbelasting betalen. Bij het verdelen van een geërfd huis hoeft dat gelukkig niet. Daarvoor is een vrijstelling. Wijk je bij de verdeling van de erfenis af van het testament? Dan kan er tussen de erfgenamen sprake zijn van een schenking. Daarover moet je dan wel belasting betalen.
Wat kun je doen als je de erfenis moet verdelen met ruzie?
Of je het met elkaar eens bent of niet, er zijn maar drie opties voor de erfenis. Je kunt samen eigenaar blijven, je verdeelt de boel of het wordt verkocht. Het eerste ben je nooit verplicht en het tweede of derde kun je met een advocaat afdwingen bij de rechter. Ook met ruzie kun je dus wel een erfenis verdelen. Je kunt ook proberen om er met een mediator uit te komen. Maar dit kan alleen als alle erfgenamen daar aan mee willen werken.
Kun je zelf de erfenis al verdelen bij leven?
Ja, dat kan. In een testament kun je vastleggen wie wat erft. Een testament bij de notaris is nodig om je geld, je huis en aandelen te verdelen. In een codicil kun je zonder notaris je erfenis verdelen bij leven wanneer het alleen om de spullen in huis gaat. Daarbij kun je denken aan de inboedel en je sieraden.
Meer lezen?
- Zo kun je zelf de erfenis verdelen bij leven wanneer je alleen maar spullen nalaat.
- Op deze site kun je een mediator vinden die zich bezig houdt met het erfrecht.
- En op deze site staan alle advocaten die ervaring hebben met het verdelen van een nalatenschap.
Kun je een erfenis verdelen zonder notaris?
Ja, een erfenis kun je zonder notaris verdelen als iedereen zelf een handtekening mag zetten en er geen koophuis in de erfenis zit. Ook een groot schip, een weiland, een appartement of aandelen in een b.v. kun je alleen bij de notaris verdelen. Is een erfgenaam nog niet volwassen of staat iemand onder curatele? Ook dan heb je een notaris nodig.
Check het voorbeeld bij dit blog als je de verdeling van de erfenis zelf op papier wilt zetten zonder notaris.
Artikel 3:183 Burgerlijk Wetboek:
“1. De verdeling kan geschieden op de wijze en in de vorm die partijen goeddunkt, mits de deelgenoten en zij wier medewerking vereist is, allen het vrije beheer over hun goederen hebben en in persoon of bij een door hen aangewezen vertegenwoordiger medewerken, dan wel in geval van bewind over hun recht, worden vertegenwoordigd door de bewindvoerder, voorzien van de daartoe vereiste toestemming of machtiging.
2. In andere gevallen moet, tenzij de rechter anders bepaalt, de verdeling geschieden bij notariële akte en worden goedgekeurd door de kantonrechter die bevoegd is de wettelijke vertegenwoordiger van degene die het vrije beheer over zijn goederen mist, tot beschikkingshandelingen te machtigen.”
Moet je bij de verdeling van een erfenis ook belasting betalen?
Wanneer je een huis koopt, moet je overdrachtsbelasting betalen. Bij het verdelen van een geërfd huis hoeft dat gelukkig niet. Daarvoor is een vrijstelling. Wijk je bij de verdeling van de erfenis af van het testament? Dan kan er tussen de erfgenamen sprake zijn van een schenking. Daarover moet je dan wel belasting betalen.
Artikel 2 en 3 Wet op belastingen van rechtsverkeer:
“Onder de naam ‘overdrachtsbelasting’ wordt een belasting geheven ter zake van de verkrijging van in Nederland gelegen onroerende zaken of van rechten waaraan deze zijn onderworpen.”
“Als verkrijging wordt niet aangemerkt die krachtens: … boedelmenging, erfrecht of verjaring … verdeling van een huwelijksgemeenschap of nalatenschap, waarin de verkrijger was gerechtigd als rechtverkrijgende onder algemene titel …”
Wat kun je doen als je de erfenis moet verdelen met ruzie?
Of je het met elkaar eens bent of niet, er zijn maar drie opties voor de erfenis. Je kunt samen eigenaar blijven, je verdeelt de boel of het wordt verkocht. Het eerste ben je nooit verplicht en het tweede of derde kun je met een advocaat afdwingen bij de rechter. Ook met ruzie kun je dus wel een erfenis verdelen. Je kunt ook proberen om er met een mediator uit te komen. Maar dit kan alleen als alle erfgenamen daar aan mee willen werken.
Artikel 3:174 lid 1 Burgerlijk Wetboek:
“De rechter die ter zake van een vordering tot verdeling bevoegd zou zijn of voor wie een zodanige vordering reeds aanhangig is kan een deelgenoot op diens verzoek ten behoeve van de voldoening van een voor rekening van de gemeenschap komende schuld of om andere gewichtige redenen machtigen tot het te gelde maken van een gemeenschappelijk goed. Indien een deelgenoot voor wie een te verkopen goed een bijzondere waarde heeft, bereid is het goed tegen vergoeding van de geschatte waarde over te nemen, kan de voormelde rechter deze overneming bevelen.”
3:178 lid 1 Burgerlijk Wetboek:
“Ieder der deelgenoten, alsmede hij die een beperkt recht op een aandeel heeft, kan te allen tijde verdeling van een gemeenschappelijk goed vorderen, tenzij uit de aard van de gemeenschap of uit het in de volgende leden bepaalde anders voortvloeit.”
3:178 lid 5 Burgerlijk Wetboek:
“Zij die bevoegd zijn verdeling te vorderen, kunnen hun bevoegdheid daartoe een of meer malen bij overeenkomst, telkens voor ten hoogste vijf jaren, uitsluiten.”
3:185 Burgerlijk Wetboek:
“1. Voor zover de deelgenoten en zij wier medewerking vereist is, over een verdeling niet tot overeenstemming kunnen komen, gelast op vordering van de meest gerede partij de rechter de wijze van verdeling of stelt hij zelf de verdeling vast, rekening houdende naar billijkheid zowel met de belangen van partijen als met het algemeen belang.
2. Als wijzen van verdeling komen daarbij in aanmerking:
a. toedeling van een gedeelte van het goed aan ieder der deelgenoten;
b. overbedeling van een of meer deelgenoten tegen vergoeding van de overwaarde;
c. verdeling van de netto-opbrengst van het goed of een gedeelte daarvan, nadat dit op een door de rechter bepaalde wijze zal zijn verkocht.
3. Zo nodig kan de rechter bepalen dat degene die overbedeeld wordt, de overwaarde geheel of ten dele in termijnen mag voldoen. Hij kan daaraan de voorwaarde verbinden dat zekerheid tot een door hem bepaald bedrag en van een door hem bepaalde aard wordt gesteld.”
Kun je zelf de erfenis al verdelen bij leven?
Ja, dat kan. In een testament kun je vastleggen wie wat erft. Een testament bij de notaris is nodig om je geld, je huis en aandelen te verdelen. In een codicil kun je zonder notaris je erfenis verdelen bij leven wanneer het alleen om de spullen in huis gaat. Daarbij kun je denken aan de inboedel en je sieraden.