Het zal je maar gebeuren. Een familielid met schulden overlijdt en jij blijkt erfgenaam te zijn. Een erfenis zonder schulden aanvaarden is niet zo spannend. Maar wat kun je doen als er wel schuldeisers zijn? Gelukkig zijn er meerdere opties om je daartegen te beschermen.
1. Een negatieve erfenis aanvaarden en de schulden zelf betalen
Stel je vader of moeder overlijdt en er liggen nog een paar onbetaalde rekeningen. Je zou in dat geval beneficiair kunnen aanvaarden. Dit betekent wel dat je de erfenis moet vereffenen volgens de officiële regels. Bij een klein tekort in de erfenis kun je er ook voor kiezen om de erfenis zuiver te aanvaarden. Dat scheelt een hoop tijd en een beetje kosten. Maar je moet in dat geval wel de rekeningen betalen uit je eigen vermogen.
Veel erfgenamen vragen zich af hoe het zit als je een huis erft waar nog een hypotheek op zit. Als er sprake is van een overwaarde, maakt het eigenlijk niet uit of je zuiver of beneficiair aanvaardt. De lening van de bank wordt opeisbaar door het overlijden en de bank heeft bij voorrang verhaal op het huis. Je komt er dus niet onderuit om het huis te verkopen of de hypotheek over te sluiten of af te lossen uit je eigen vermogen.
2. Het verwerpen van de erfenis
Door de erfenis te verwerpen ben je van de problemen af. Het betekent ook dat je niks meer te zeggen hebt over de afwikkeling van de erfenis. Verwerp een erfenis niet voordat je precies weet wat de gevolgen zijn. Zo realiseren sommige mensen zich niet dat bij verwerping hun kinderen erfgenaam worden. En als die minderjarig zijn, worden ze automatisch beneficiair erfgenaam. Dat kun je alleen voorkomen door een machtiging tot verwerping te vragen. Maar die krijg je niet zo snel. Bij weigering blijk je nog steeds aan de erfenis vast te zitten omdat je de boel namens je kinderen moet afwikkelen. In die situatie is optie 3 vaak een betere keuze.
3. Beneficiair aanvaarden en vereffenen
Beneficiair aanvaarden betekent dat je wel erfgenaam wordt maar dat je eigen privé vermogen geen verhaal biedt voor de schuldeisers van de overledene. Alleen de erfenis biedt daarvoor verhaal. Als de erfenis negatief is, moeten de baten eerlijk worden verdeeld over de schuldeisers. Dat noemen we de “vereffening” van de nalatenschap. Je bent dus beschermd tegen de schuldeisers maar moet de erfenis wel netjes afwikkelen.
4. Eerst zuiver aanvaarden, daarna beneficiair aanvaarden
Je keuze over de aanvaarding of verwerping van de erfenis is in beginsel definitief. Je kunt er later dus niet op terug komen. Maar een paar jaar geleden is daarop één uitzondering in de wet gekomen. Als je zuiver aanvaardt en daarna schulden ontdekt, kun je alsnog beneficiair aanvaarden. Je hebt daarvoor een machtiging nodig van de kantonrechter. Die je krijg je alleen als het schulden zijn die je niet kende en niet behoorde te kennen. Ook de schuldeisers worden gehoord voordat je een machtiging krijgt. Je moet dus wel met een goed verhaal naar de kantonrechter stappen.
5. Een vereffenaar laten benoemen
Zie je er tegenop om de erfenis zelf af te wikkelen? Dan kun je ook kiezen voor beneficiair aanvaarden en daarna een vereffenaar laten benoemen door de rechtbank. Dit is een optie als er voldoende bezittingen zijn om de vereffenaar te kunnen betalen. Denk bijvoorbeeld aan vastgoed met hoge hypotheekschulden. Of een onderneming met veel activa die grote schulden heeft bij financiers.
Het salaris van de vereffenaar (vaak een notaris of advocaat) kan in dat geval uit de erfenis worden betaald. Het komt er dus op neer dat de schuldeisers voor deze kosten opdraaien. Dat lijkt me redelijk, want het zijn vooral de schuldeisers die een belang hebben bij een goede afwikkeling van een negatieve erfenis.
6. Niks doen en zelf opdraaien voor de schulden
Je kunt natuurlijk ook je kop in het zand steken en niks doen. Het erfrecht kent geen genade voor de onwillige erfgenaam. De kantonrechter kan je een termijn stellen voor de aanvaarding. Laat je die verlopen, dan aanvaard je daardoor zuiver. Stelt een andere erfgenaam je op de hoogte van zijn beneficiaire aanvaarding? Dan aanvaard je na 3 maanden automatisch beneficiair. In beide gevallen ben je mede verantwoordelijk voor de afwikkeling. Pak je de afwikkeling niet op? Dan kun je ook bij beneficiaire aanvaarding alsnog persoonlijk verhaal gaan bieden voor de schuldeisers. Niks doen, betekent dus dat je uiteindelijk privé opdraait voor de schulden.
Meer lezen?
- Meer uitleg over beneficiair aanvaarden.
- Zo vraag je een vereffenaar aan bij de rechtbank.
- Hier moet je op letten als je de erfenis niet wilt aanvaarden maar wel de woning wilt ontruimen.
- Als jij verwerpt, dan gaat de erfenis in beginsel naar je kinderen.
- Meer uitleg over het verwerpen namens een minderjarige.
- Dit zijn de gevolgen als je kiest voor verwerping.
Veelgestelde vragen:
Hoe voorkom je dat je schulden erft?
Je kunt jezelf beschermen tegen schulden door een erfenis beneficiair te aanvaarden. Daardoor word je wel erfgenaam maar biedt je eigen privé vermogen geen verhaal voor de schuldeisers van de overledene. In ruil voor deze bescherming moet je de erfenis wel netjes afwikkelen.
Hoe weet je of een overledene schulden heeft?
Waarom zou je niet altijd beneficiair aanvaarden?
Beneficiair aanvaarden kost geld en tijd. Geld in de vorm van leges bij de rechtbank. Tijd in de vorm van de vereffening van de erfenis volgens de officiële regels. Als je een positieve erfenis krijgt, aanvaard je dus liever zuiver. Dat is goedkoper en je mag zelf weten hoe je de erfenis afwikkelt.
Hoeveel tijd heb ik om een erfenis te aanvaarden?
In beginsel geldt er geen termijn voor de aanvaarding van een erfenis, maar iemand kan jou wel een termijn stellen. Zolang je geen keuze maakt, kun je niet aan de slag met de afwikkeling. Want het afwikkelen van een erfenis houdt in beginsel in dat je deze zuiver aanvaardt. Twijfel je over de staat van de erfenis? Aanvaard in dat geval uit voorzorg beneficiair. Daarmee voorkom je dat je privé verhaal biedt voor de schulden en je kunt meteen aan de slag met de afwikkeling.