Overlijdt iemand zonder testament? Dan bepaalt de wet in welke percentages de erfenis wordt verdeeld. Meestal is dat een eenvoudige rekensom, maar soms kan het best lastig zijn.
1. Alleen kinderen als erfgenaam
Stel iemand overlijdt zonder partner en zonder testament, maar er zijn wel kinderen. Alle kinderen erven dan op grond van artikel 4:11 lid 1 gelijke percentages van de erfenis:
| Aantal kinderen: | Breukdeel per kind: | Percentage per kind: |
| 1 | 1/1 | 100% |
| 2 | 1/2 | 50% |
| 3 | 1/3 | 33,33% |
| 4 | 1/4 | 25% |
| 5 | 1/5 | 20% |
Is er een kind voor de erflater overleden? En heeft dat kind zelf kinderen achtergelaten? Dan krijgen die kleinkinderen samen het erfdeel van het overleden kind. Stel dus dat iemand drie kinderen had (A, B en C), waarvan één kind (C) eerder was overleden met achterlating van twee kleinkinderen. In dat geval gelden de volgende percentages voor de erfenis:
| Erfgenaam: | Breukdeel: | Percentage: |
| Kind A | 1/3 | 33,33% |
| Kind B | 1/3 | 33,33% |
| Kleinkind 1 (een kind van overleden kind C) | 1/6 | 16,67% |
| Kleinkind 2 (een kind van overleden kind C) | 1/6 | 16,67% |
2. Kinderen en echtgenoot of geregistreerd partner erfgenaam
Veel mensen weten dat er zonder testament ook een langstlevende regeling geldt als je gehuwd bent. Dit betekent dat de hele erfenis naar de langstlevende gaat. Maar de kinderen zijn wel mede-erfgenaam. Iedereen heeft hierdoor een gelijk aandeel in de erfenis. De langstlevende krijgt de hele erfenis op naam en de kinderen erven hun deel in de vorm van een “geldvordering”. Omdat de langstlevende ook erfgenaam is, worden de percentages van de kinderen in de erfenis kleiner:
| Aantal kinderen: | Breukdeel per erfgenaam: | Percentage per erfgenaam: |
| 1 | 1/2 (er zijn twee erfgenamen) | 50% |
| 2 | 1/3 (er zijn drie erfgenamen) | 33,33% |
| 3 | 1/4 (er zijn vier erfgenamen) | 25% |
| 4 | 1/5 (er zijn vijf erfgenamen) | 20% |
| 5 | 1/6 (er zijn zes erfgenamen) | 16,67% |
3. Geen kinderen, niet gehuwd
Stel iemand overlijdt zonder kinderen en zonder echtgenote of geregistreerd partner. In dat geval erven de ouders, broers en zussen. Laat je meer dan 4 erfgenamen na? Dan erven ze niet een gelijk deel. Want een ouder krijgt op grond van de wet minstens een kwart als er geen testament is.
Stel iemand overlijdt zonder testament en laat als erfgenamen achter de beide ouders en twee zussen:
| Erfgenaam: | Breukdeel: | Percentage: |
| Vader | 1/4 | 25% |
| Moeder | 1/4 | 25% |
| Zus 1 | 1/4 | 25% |
| Zus 2 | 1/4 | 25% |
Stel iemand overlijdt zonder testament en laat als erfgenamen achter zijn moeder en vier broers. In dat geval verdeel je de erfenis in de volgende percentages:
| Erfgenaam: | Breukdeel: | Percentage: |
| Moeder | 1/4 (=4/16) | 25% |
| Broer 1 | 3/16 | 18,75% |
| Broer 2 | 3/16 | 18,75% |
| Broer 3 | 3/16 | 18,75% |
| Broer 4 | 3/16 | 18,75% |
4. Halve bloedverwant is half erfdeel
Stel iemand laat zonder testament zijn beide ouders, een volle broer en een halfzus achter. Die laatste krijgt dan een half erfdeel. Het breukdeel kun je eenvoudig vinden door alle erfgenamen bij elkaar op te tellen, waarbij je de volle erfgenamen dubbel telt. In dit geval dus vader 2X, moeder 2X, volle broer 2X en de halfzus 1X. In totaal kom je op 7. De volle erfgenamen erven ieder 2/7e en de halve erfgenaam erft 1/7e.
| Erfgenaam: | Breukdeel: | Percentage: |
| Vader | 2/7 | 28,57% |
| Moeder | 2/7 | 28,57% |
| Volle broer | 2/7 | 28,57% |
| Halfzus | 1/7 | 14,29% |
Meer lezen?
- Meer info over de wettelijke verdeling (als je een echtgenoot achterlaat).
- Uitleg over plaatsvervulling.
Veelgestelde vragen:
Krijgt elke erfgenaam een gelijk deel?
In beginsel krijgt elke erfgenaam een gelijk deel maar hierop zijn uitzonderingen. Plaatsvervullers erven samen het deel van degene wiens plaats zij vervullen. Per persoon hebben ze dus een kleiner deel dan de andere erfgenamen. Nog een voorbeeld is een halfbroer of halfzus. Die krijgt op grond van de wet de helft van het erfdeel van een volle broer of zus. Een derde voorbeeld is het minimale erfdeel van de ouders. Zonder testament erft een ouder tenminste een kwart.
Kan het ene kind meer erven dan het andere?
Ja, in een testament kan staan dat het ene kind meer erft dan het andere. Dit mag zolang het andere kind tenminste de legitieme krijgt. Ook zonder testament kunnen de erfdelen verschillend zijn. Bijvoorbeeld als één kind een schenking heeft gekregen met een verplichting tot inbreng. In dat geval krijgt het andere kind meer uit de erfenis.