Een erfstelling voor 1/100, dit is hoe het werkt

Een erfstelling voor 1/100 kun je tegen komen in drie soorten testamenten:

• Een testament dat vóór 1 januari 2003 is gemaakt door een echtpaar of geregistreerd partners. Zo’n testament gaat uit van de ouderlijke boedelverdeling. Je herkent dit door de verwijzing naar artikel 1167.
• Een testament dat na 1 januari 2003 is gemaakt door een echtpaar of geregistreerd partners. Zo’n testament gaat uit van de wettelijke verdeling. Je herkent dit door de verwijzing naar artikel 4:13.
• Of een testament dat na 1 januari 2003 is gemaakt en dat uitgaat van de quasi wettelijke verdeling. Ook samenwoners kunnen zo’n testament maken. Dit type kun je meestal herkennen aan het woord “quasi” in de tekst.

Je kunt twee redenen hebben waarom je kiest voor zo’n 1/100 erfstelling:

1. Je hebt een kind uit een eerdere relatie. Er is dus een samengesteld gezin. Is dit jouw situatie en ben je bezig met je testament? Dan kun je in plaats van dit blog te lezen beter deze video met uitleg bekijken.
2. Je wilt erfbelasting besparen met een slim testament. Over dit tweede geval gaat de rest van dit blog.

Waarom is een erfstelling voor 1/100 gunstig voor de erfbelasting?

Stel je bent getrouwd in gemeenschap van goederen en je hebt samen twee kinderen. Je hebt geen testament en je bent beiden 68 jaar. Als één van jullie overlijdt in 2022, staat er in de wet dat de hele erfenis naar de langstlevende gaat. De kinderen zijn niet onterfd maar krijgen hun erfdeel in de vorm van een vordering op de langstlevende. Stel het hele vermogen is € 300.000 waard. De helft van de overledene is € 150.000 waard. Er zijn drie erfgenamen: de langstlevende en beide kinderen. Ze hebben alle drie een erfdeel van € 50.000. De langstlevende krijgt alles op naam, dus die hele € 300.000. De kinderen erven een vordering op de langstlevende van ieder € 50.000.

Stel de langstlevende overlijdt 5 jaar later. Het vermogen is precies hetzelfde gebleven. De twee kinderen erven nu ieder € 100.000. Want het vermogen van de langstlevende is € 200.000, namelijk € 300.000 minus de schuld van € 100.000 aan de kinderen.

Stel je had wel een testament waarin de langstlevende een erfdeel heeft van 1%. In dat geval krijgen de kinderen bij het eerste overlijden ieder een vordering van € 74.250. Bij het tweede overlijden erven ze ieder € 75.750. Hierna zal ik voor je uitrekenen waarom dit gunstiger is voor de totale erfbelasting.

Hoeveel erfbelasting betaal je zonder testament bij het eerste en tweede overlijden?

Zonder testament kom je bij het eerste overlijden uit bij het volgende plaatje:

Voor de erfbelasting werkt dit als volgt. Bij het eerste overlijden wordt de vordering van het kind, als deze renteloos is, lager gewaardeerd dan de nominale waarde. Voor meer uitleg daarover, check de link onderaan dit blog. In dit geval komen we uit op de volgende cijfers:

Hoeveel erfbelasting betaal je als er een testament was geweest met een erfstelling voor 1/100?

Met een testament waarin een erfstelling voor 1% staat, kom je bij het eerste overlijden uit bij dit plaatje:

Er is dus een verschil tussen de heffing zonder testament en met een erfstelling voor 1%. Maar dit verschil is niet heel groot. Op het totale vermogen hebben we het over een besparing van minder dan 1%. Dit komt omdat deze “truc” vooral goed werkt bij een groter vermogen dan in het voorbeeld hierboven. Want in dat geval kun je bij het tweede overlijden in de 20% schijf terecht komen terwijl er bij het eerste overlijden nog ruimte was in de 10% schijf. Met een slimme erfstelling kun je dan de heffing over een deel van het vermogen halveren van 20% naar 10%. In dat geval wordt het voordeel dus een stuk groter!

Meer lezen?

• Meer uitleg over hoe je de waarde van de vordering voor de erfbelasting berekent.
• Voorbeeld testament waarin deze erfstelling is opgenomen.
• Door een rente af te spreken kun je nog meer belasting besparen.
• Zo bereken je de hoogte van de vrijstelling van je partner.