Beneficiair aanvaarden, tot welke termijn kan dat?

Beneficiair aanvaarden kan zolang je nog geen andere keuze hebt gemaakt. In beginsel geldt er dus geen termijn waarbinnen je beneficiair moet aanvaarden. Maar op deze hoofdregel zijn wel een paar uitzonderingen. Ook zonder iets te ondertekenen kun je een erfenis zuiver aanvaarden. Je kunt zelfs erfgenaam worden terwijl je niks doet.

Hoe lang duurt het om een erfenis beneficiair te aanvaarden?

Normaal gezien duurt het een paar weken om een erfenis beneficiair te aanvaarden. De beneficiaire aanvaarding vindt plaats bij een akte die door de rechtbank wordt gemaakt. Je bent daarbij niet zelf aanwezig maar geeft hiervoor een schriftelijke volmacht af. De rechtbank bewaart de originele akte en jij krijgt een kopie. De procedure bestaat uit de volgende stappen:

1. Je vult het formulier in waarbij je een volmacht geeft. Dit formulier vind je op de website van de rechtbank (link onderaan deze pagina).
2. Het formulier stuur je met de akte van overlijden en een kopie van je legitimatie naar de rechtbank.
3. De rechtbank stuurt een rekening en jij zorgt voor betaling.
4. Na de betaling wordt de akte gemaakt en vervolgens krijg jij een afschrift.

Er zijn een paar manieren waarop je dit proces kunt versnellen:

• Meestal zijn er meerdere erfgenamen. Verzamel alle formulieren en lever ze in één keer in. Dit scheelt ook in de kosten.
• Stuur het niet per post maar lever het persoonlijk in bij de rechtbank.
• Betaal ter plaatse en vraag of het mogelijk is om meteen de akte mee te krijgen. Op de website van de rechtspraak staat dat dit bij sommige rechtbanken mogelijk is.

Gelukkig heb ik zelf alleen maar positieve ervaringen met de rechtbank. De medewerkers zijn vriendelijk en zeer behulpzaam. Sta niet op maandagochtend om half negen voor de deur met een tas vol papieren. Bel eerst even om te overleggen over de mogelijkheden. Hier vind je de contactgegevens van de rechtbank. Voor de beneficiaire aanvaarding moet je zijn bij de rechtbank waaronder het laatste woonadres van de overledene valt.

De hoofdregel

De hoofdregel is dat je een erfenis zuiver of beneficiair kunt aanvaarden of verwerpen door een verklaring af te leggen bij de rechtbank. De eerste en belangrijkste uitzondering daarop is dat je een erfenis ook zuiver kunt aanvaarden door je feitelijk te gedragen als erfgenaam. Je kunt dus erfgenaam worden zonder een handtekening te zetten.

Zuiver aanvaarden heeft tot gevolg dat je aansprakelijk wordt voor de schulden van de overledene. Je eigen vermogen biedt hierdoor verhaal voor de schuldeisers. Ook als de erfenis negatief is. De wet beschermt sommige erfgenamen hier tegen. Het beste voorbeeld daarvan is de minderjarige erfgenaam.

Minderjarige erfgenaam

Een minderjarig kind mag zelf geen keuze maken over het aanvaarden van een nalatenschap. Ook de ouders zijn beperkt in hun opties. Zuiver aanvaarden mag niet en voor verwerping heb je een machtiging nodig van de kantonrechter. En die krijg je niet zo maar. In beginsel moeten ouders binnen 3 maanden beneficiair aanvaarden namens hun kind. Als ze die termijn laten verlopen, wordt het kind automatisch beneficiair erfgenaam.

Deze termijn geldt voor alle wettelijke vertegenwoordigers. Onder dit begrip vallen naast ouders bijvoorbeeld ook curatoren. Er is discussie of de bewindvoerder bij een beschermingsbewind er ook onder valt. In deze zaak heeft het Hof bepaald dat dit niet het geval is. Bij een beschermingsbewind is er volgens het Hof dus geen automatische beneficiaire aanvaarding na een termijn van drie maanden. Voor verwerping heeft de bewindvoerder in dat geval dus ook geen machtiging nodig van de kantonrechter.

Iemand een termijn stellen om beneficiair te aanvaarden

Er zijn twee manieren om iemand een termijn te stellen waarbinnen hij een keuze moet maken over de aanvaarding van de erfenis.

1. Heb je zelf zuiver aanvaard en komt een andere erfgenaam niet in actie? Dan kun je de kantonrechter vragen om die erfgenaam een termijn te stellen. Verloopt de termijn zonder een verwerping of beneficiaire aanvaarding? Dan is er sprake van zuivere aanvaarding.
2. Heb jij beneficiair aanvaard en komt een andere erfgenaam niet in actie? Dan hoef je niet naar de kantonrechter. Voldoende is dat je de andere erfgenaam op de hoogte stelt van jouw beneficiaire aanvaarding. Ook daardoor gaat er een termijn van drie maanden lopen. Verloopt die termijn zonder een verwerping of zuivere aanvaarding? Dan is er sprake van beneficiaire aanvaarding.

Als je kiest voor de tweede optie, dan zou ik de andere erfgenaam op de hoogte laten stellen door de notaris. Dat maakt meer indruk en bovendien kan de notaris na drie maanden meteen een verklaring van erfrecht afgeven.

Eerst zuiver aanvaarden en daarna alsnog beneficiair aanvaarden

Rechtszekerheid is belangrijk in het erfrecht. Niet alleen de erfgenamen maar ook de schuldeisers moeten weten waar ze aan toe zijn. Daarom is een keuze over de aanvaarding in beginsel onherroepelijk. Maar daarop is sinds enkele jaren dankzij een nieuwe wet één uitzondering. Als je eerst zuiver aanvaardt en daarna schulden ontdekt, kun je een machtiging vragen aan de kantonrechter om alsnog beneficiair te aanvaarden. Daarmee bescherm je als erfgenaam je eigen vermogen tegen de schuldeisers van de overledene.

Je krijgt deze machtiging niet zo maar. Er geldt een beperkte termijn waarbinnen je dit kunt vragen en je moet een goede reden hebben. Als je wist dat er schulden waren of het had “behoren” te weten, krijg je geen machtiging. Ook de schuldeisers worden “gehoord” voordat de kantonrechter een beslissing neemt.

• In deze zaak kreeg de erfgenaam geen machtiging, omdat de termijn was verstreken om alsnog beneficiair te aanvaarden.
• In deze zaak kreeg de erfgenaam wel een machtiging.

Meer lezen?

• Bij een negatieve erfenis heb je deze 6 opties.
• Dit gebeurt er als je een erfenis verwerpt.
• Zo kom je aan een akte van overlijden.
• Hier vind je het formulier voor de aanvaarding.

Veelgestelde vragen: