Volgens cijfers van het CBS bedraagt een doorsnee erfenis ongeveer € 25.000. De helft van de erfenissen is groter, de andere helft is kleiner. Tot die laatste helft behoren ook negatieve erfenissen. Soms is een erfenis negatief omdat er geen bezittingen zijn maar wel veel schulden. In andere gevallen is er wel bezit, maar zijn er simpelweg meer schulden. Denk bijvoorbeeld aan een huis of bedrijfspand dat “onder water” staat vanwege een hoge hypotheekschuld. In beide gevallen biedt het erfrecht een mogelijkheid om je hiertegen te beschermen. En soms kan dat zonder kosten te maken. Dit zijn de drie gevallen waarin beneficiair aanvaarden gratis kan.
1. Niks doen en daardoor gratis beneficiair aanvaarden
Het is vervelend als één erfgenaam aan de slag wil, terwijl een andere erfgenaam er niks mee te maken wil hebben. Gelukkig zijn er manieren waarop je een onwillige erfgenaam in beweging kunt krijgen. Als erfgenaam A beneficiair aanvaardt en erfgenaam B daarvan op de hoogte stelt, aanvaardt erfgenaam B daardoor ook beneficiair.
De vader van Arnold en Barry overlijdt plotseling. De broers zien elkaar niet veel en beiden hadden al jaren geen contact met hun vader. Arnold aanvaardt uit voorzorg de erfenis beneficiair. Dat heeft hem € 134 gekost bij de rechtbank. Hij stuurt een kopie van de akte aan Barry. Als Barry niks doet, wordt hij na 3 maanden ook beneficiair erfgenaam.
Let op: niks doen, betekent ook echt niks doen. Als Arnold en Barry binnen die 3 maanden samen aan de slag gaan met de afwikkeling, dan aanvaardt Barry daardoor zuiver!
Als er drie maanden voorbij zijn, moet Barry wel in actie komen. Niets doen wordt in dat geval bestraft met aansprakelijkheid voor de schulden. Want zolang er geen vereffenaar is benoemd, zijn de erfgenamen samen vereffenaar. En in die hoedanigheid draait een erfgenaam alsnog op voor de schulden als hij de erfenis niet netjes afwikkelt.
Dient Arnold een verzoek in bij de rechter om een vereffenaar te benoemen omdat Barry niet meewerkt? Dan draait Arnold als aanvrager ook voor deze rekening op. En deze kosten zijn flink hoger dan de leges voor het beneficiair aanvaarden. Want voor de aanvraag heb je een advocaat nodig, wat al snel € 1.000 kost. Arnold kan deze kosten voorkomen als Barry bereid is om aan Arnold een boedelvolmacht te geven. Met die volmacht kan Arnold de erfenis zelfstandig afwikkelen.
2. De minderjarige aanvaardt automatisch beneficiair
Een wettelijke vertegenwoordiger mag een erfenis niet zuiver aanvaarden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de ouders van een minderjarig kind dat erfgenaam is. Een ander voorbeeld is het geval dat iemand een curator heeft. De ouders horen de erfenis binnen 3 maanden beneficiair te aanvaarden of te verwerpen. Dat laatste mag alleen met een machtiging van de kantonrechter.
Komen de ouders niet in actie, dan wordt het kind na 3 maanden automatisch beneficiair erfgenaam. De wet beschermt daarmee de minderjarige tegen de eventuele schuldeisers van de overledene. De automatische beneficiaire aanvaarding is gratis. Je krijgt er dus geen rekening voor van de rechtbank.
Je moet natuurlijk niet de afwikkeling 3 maanden uitstellen zodat je een beperkt bedrag aan leges kunt besparen. Maar krijg je 2,5 maand na het overlijden van de bank het verzoek om een verklaring van erfrecht te laten maken? Dan kan ik me voorstellen dat je dit even een paar weken uitstelt.
3. Gratis meeliften met een andere erfgenaam
De leges van de rechtbank gelden niet per persoon maar per akte. En in één akte kunnen meerdere erfgenamen beneficiair aanvaarden. Je betaalt dus alleen voor de eerste en elke extra erfgenaam kan in feite gratis beneficiair aanvaarden. Het is wel zo netjes om de kosten met elkaar te delen. Maar het komt voor dat één erfgenaam beneficiair wil aanvaarden en de rest niet. Die erfgenaam zou dan kunnen aanbieden dat de rest mag “meeliften” op zijn akte.
Meer lezen?
- Dit zijn de 6 opties als je een erfenis met schulden krijgt.
- Dit gebeurt er als je een erfenis verwerpt.
- Wil je geen erfgenaam zijn maar wel het huis leeghalen? Zo werkt het.
- Hier vind je de actuele tarieven van de rechtbank.
Veelgestelde vragen:
Wat kost een erfenis beneficiair aanvaarden?
Voor het beneficiair aanvaarden van een erfenis betaal je € 134 (2023) aan de rechtbank. Dit zijn de leges voor het opmaken van de akte.
Wie betaalt de kosten van beneficiaire aanvaarding?
De kosten van beneficiaire aanvaarding worden betaald door de betreffende erfgenaam. Dit is het geval als je de aanvaarding zelf regelt bij de rechtbank. Vaak verzorgt de notaris de beneficiaire aanvaarding als onderdeel van het opstellen van de verklaring van erfrecht. In dat geval worden de kosten van de beneficiaire aanvaarding opgenomen in de factuur van de notaris. Deze factuur wordt door de executeur of de boedelgevolmachtigde betaald uit de erfenis.
Wat als één erfgenaam beneficiair aanvaardt?
Als één erfgenaam beneficiair aanvaardt, moet de hele erfenis worden vereffend. Gelukkig is daar wel één uitzondering op. Je hoeft niet te vereffenen als er een executeur is benoemd door de overledene en de erfenis positief is (artikel 4:202 lid 1 sub a Burgerlijk Wetboek).
Waarom zou je beneficiair aanvaarden?
Beneficiair aanvaarden zorgt er voor dat het eigen vermogen van de erfgenaam geen verhaal biedt voor de schuldeisers van de overledene. Er zijn drie goede redenen waarom je kunt kiezen voor beneficiaire aanvaarding:
- Als je niet weet of de erfenis positief is en uit voorzorg beschermd wilt zijn.
- Als je zeker weet dat de erfenis negatief is maar wel bereid bent om deze af te wikkelen.
- Wanneer je de rechtbank wilt vragen om een vereffenaar te benoemen die de erfenis gaat afwikkelen (artikel 4:203 lid 1 sub a Burgerlijk Wetboek).