Haal het maximale uit de AWBZ Clausule met dit testament

Heb jij na 30 jaar keihard werken eindelijk je huis afbetaald? Dan wil je toch niet dat de overheid in de laatste jaren van je leven alles weer van je afpakt? Tegenwoordig moet je de overwaarde van je huis “opeten” wanneer je in het verpleeghuis belandt. Gelukkig kun je daar wat aan doen door een AWBZ clausule op te nemen in je testament. Daarmee kun je als echtpaar duizenden euro’s zorgkosten besparen!

Maar alleen een stukje tekst in je testament is niet voldoende om onder de eigen bijdrage uit te komen. Je hebt als gezin een compleet plan van aanpak nodig om er het maximale uit te halen. Bekijk daarom eerst het stappenplan in de video hieronder voordat je verder leest.

Wil jij het precies zo regelen als in de video hierboven? Lees dan vooral verder en bekijk het gratis voorbeeld testament.

Kees heeft het niet zo goed geregeld

Een simpel voorbeeld is genoeg om te begrijpen wat het effect is van een AWBZ clausule.

Kees is 68 jaar. Hij is gehuwd en heeft twee kinderen. Kees heeft 45 jaar in de bouw gewerkt, waarvan een groot deel als zzp’er. Hij ontvangt AOW en een klein pensioen. Omdat hij een lage hypotheek heeft, is dat precies genoeg om van rond te komen. Kees heeft geen testament.

Als Kees overlijdt, gaat op grond van de wet de hele erfenis naar zijn vrouw. De kinderen krijgen hun deel pas na het overlijden van de langstlevende. Stel dat de vrouw van Kees enkele jaren later naar het verpleeghuis gaat. De kinderen krijgen hun erfenis op dat moment nog niet. De overwaarde van het huis wordt hierdoor Box 3 vermogen van de langstlevende. Die betaalt daardoor een veel hogere eigen bijdrage. Dit is wat ze bedoelen met het moeten “opeten” van je huis.

Piet heeft het beter voor elkaar

Piet heeft precies dezelfde situatie als Kees. Hij is ook getrouwd, heeft twee kinderen en een koophuis met een lage hypotheek. Het enige verschil met Kees is dat Piet wel een testament heeft met een AWBZ clausule. Ook hebben Piet en zijn vrouw een levenstestament getekend bij de notaris. Dat is een volmacht die je uit voorzorg aan de kinderen geeft voor het geval je later geen handtekening meer kunt zetten.

Overlijdt Piet en wordt zijn vrouw opgenomen in het verpleeghuis? Dan kunnen de kinderen de volmacht gebruiken om het huis te verkopen. Daarna zorgt de AWBZ clausule er voor dat de kinderen belastingvrij hun erfdeel kunnen ontvangen. Met dat bedrag kunnen de kinderen bijvoorbeeld hun eigen hypotheek aflossen. De overwaarde van het huis wordt hierdoor geen Box 3 vermogen van de langstlevende. En daardoor hoeft de vrouw van Piet het huis niet “op te eten”. Piet heeft zijn zaakjes dus slim geregeld!

Wat is een AWBZ clausule?

Heb je geen testament of een standaard testament? Dan regelt de wet dat de hele erfenis eerst naar de langstlevende echtgenoot gaat. In ruil daarvoor erven de kinderen een vordering. Ik noem dat ook wel een “tegoedbon”. Deze vordering mogen de kinderen pas opeisen als de laatste van beide ouders overlijdt. Dit betekent dat de kinderen nog niks krijgen op het moment dat de langstlevende naar het verpleeghuis gaat. Dit heeft tot gevolg dat de langstlevende een hogere eigen bijdrage betaalt.

De AWBZ clausule is een stukje tekst dat je als echtpaar kunt opnemen in je testament. Daardoor mogen de kinderen de vordering opeisen bij opname van de langstlevende in het verpleeghuis. Hierdoor daalt het vermogen en gaat de eigen bijdrage omlaag.

Wat betekent AWBZ?

AWBZ staat voor “Algemene wet bijzondere ziektekosten”. Deze wet is vervangen door de WLZ, de “Wet langdurige zorg”. Een AWBZ clausule is hetzelfde als een WLZ clausule. In de jaren ’90 was er de “Wet op de bejaardenoorden”. Toen moest je ook een eigen bijdrage betalen op basis van het vermogen. In 2013 is dat opnieuw ingevoerd.

Ook in de jaren ’90 kon je al een testament maken om de eigen bijdrage te verlagen. Ben je in die tijd bij de notaris geweest? Dan kan het zijn dat je testament nog goed is en dat je alleen een levenstestament nodig hebt. Ook dit laatste kon al in de jaren ’90 maar dat was toen niet gebruikelijk. In die tijd bestond het begrip levenstestament nog niet. Bovenaan je akte staat in dat geval “algemene volmacht”.

Heb je al een testament en een algemene volmacht? Dan is de basis vaak in orde maar kan het nog steeds mis gaan in de details. Zo ontbreekt er vaak een gunstige renteclausule in het testament. Of blijkt de volmacht alleen aan elkaar te zijn en niet aan de kinderen.

Tip 1: Maak de schuld opeisbaar bij opname in het verpleeghuis

Elk notariskantoor werkt met zijn eigen model testamenten. Er is dus niet landelijk afgesproken welke tekst voor de AWBZ clausule het beste is. Het kan zijn dat jouw notaris opschrijft dat je kind recht heeft op zijn erfdeel als de langstlevende daardoor een lagere eigen bijdrage voor zorg betaalt. Dan koppel je de opeisbaarheid dus niet aan een opname in het verpleeghuis. De kinderen kunnen in dat geval hun deel ook opeisen als de langstlevende thuiszorg krijgt en daarvoor een eigen bijdrage betaalt. Ik denk dat de meeste stellen dit niet willen. Zolang je nog thuis woont, wil je toch niet dat de kinderen kunnen eisen dat je het huis verkoopt?

Maar ook als je wel in het verpleeghuis zit, kan een verkeerde tekst ongunstig uitpakken. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat de langstlevende in het verpleeghuis zit en het huis verkocht is. In dat geval wil je graag zoveel mogelijk geld belastingvrij aan de kinderen kunnen uitkeren. Het komt regelmatig voor dat zo’n uitbetaling helemaal niet leidt tot een lagere eigen bijdrage. Als dit wel een voorwaarde is voor opeisbaarheid, dan is de uitbetaling in dat geval niet verplicht maar vrijwillig. En dit laatste betekent dat de kinderen schenkbelasting moeten betalen.

Daarom pleit ik er voor om de opeisbaarheid niet te koppelen aan de eigen bijdrage maar aan de opname in het verpleeghuis. Zo zorg je er voor dat de kinderen hun deel precies op het juiste moment kunnen opeisen. Als het geen zorgkosten bespaart, dan kan het nog steeds voordelig zijn. Ook de Box 3 heffing en de lage rente op spaargeld kunnen een reden zijn om je vermogen weg te sluizen naar de kinderen.

Tip 2: Maak de schuld aan de kinderen zo groot mogelijk

Wanneer je naar het verpleeghuis gaat, wil je zoveel mogelijk geld aan de kinderen kunnen geven. Meer geld naar de kinderen betekent minder geld naar de overheid. Dit kun je doen door de “tegoedbon” van de kinderen groter te maken. Hiervoor kun je twee clausules opnemen in je testament:

1. De eerste clausule is dat je de erfdelen van de kinderen groter maakt. De hele erfenis gaat nog steeds naar de langstlevende maar de kinderen erven in ruil daarvoor een grotere vordering. Een grotere vordering betekent dat je later meer geld kunt uitkeren.
2. De tweede clausule is dat de vordering van de kinderen elk jaar groeit met 6% rente. De rente wordt niet betaald maar bijgeteld op de schuld aan de kinderen waardoor deze elk jaar groter wordt. Ook deze clausule gaat niet ten koste van de bescherming van de langstlevende. Zolang hij of zij nog thuis woont, kunnen de kinderen niks opeisen.

Wil je hier meer over weten? In de video hierboven leg ik met een paar voorbeelden uit hoe beide clausules werken. Of bekijk de tekst van de clausules in het voorbeeld testament hieronder.

Tip 3: Maak ook een Levenstestament

Je hebt pas recht op een plek in het verpleeghuis wanneer je behoefte hebt aan “permanent toezicht” of de hele dag in de “nabijheid van zorg” moet zijn. Vanwege het tekort aan plekken heeft de wachtlijst wel vier niveaus: Urgent (crisis), Actief (zorgelijk), “Wacht op voorkeur” en “Wacht uit voorzorg”. In de praktijk betekent dit dat iemand die eindelijk opgenomen wordt al lang niet meer in staat is om zelf de verhuizing en de verkoop van het huis te regelen.

De AWBZ clausule of WLZ clausule in het testament zorgt er alleen maar voor dat de kinderen hun deel mogen opeisen. De clausule regelt niet dat iemand anders dan de langstlevende bevoegd is om naar de makelaar, de notaris en de bank te gaan om het uit te voeren. Voor dit doel kun je een uitgebreide volmacht aan de kinderen geven in een levenstestament. Zo’n levenstestament maak je uit voorzorg op het moment dat er nog niks aan de hand is.

Wat kost het om het op deze manier te regelen?

Hebben jullie op dit moment nog niks op papier staan? Dan heb je als echtpaar twee testamenten en twee levenstestamenten nodig. In totaal moet de notaris dus 4 akten voor je maken. Het is verstandig om alles in één keer te regelen omdat de meeste notarissen in dat geval een combi korting geven. Elke notaris mag zelf de tarieven bepalen, waardoor de verschillen erg groot zijn.

• De tarieven voor twee testamenten lopen uiteen van € 481 tot € 1310 (bron).
• De tarieven voor twee levenstestamenten lopen uiteen van € 443 tot € 1552 (bron).

Vraag daarom eerst een paar offertes op voordat je een notaris kiest en informeer naar een combi korting. Dit kan heel gemakkelijk op de pagina testament 2 personen en de pagina levenstestament 2 personen. Het kost maar een paar minuten en je bespaart er veel geld mee!

Voorbeeld testament met AWBZ clausule

Ben je tot de conclusie gekomen dat een AWBZ clausule geschikt is voor jullie? Lees het voorbeeld testament hieronder dan eens door. Ik heb mijn best gedaan om het kort en simpel te houden. De 5 belangrijkste clausules zijn er in opgenomen:

1. Bescherming van de langstlevende.
2. Grotere vordering voor de kinderen.
3. Gunstige renteclausule.
4. AWBZ clausule.
5. Privé clausule.

Opvullegaat en AWBZ clausule

Veel mensen vragen zich af of je een opvullegaat en AWBZ clausule kunt combineren. Het doel van een opvullegaat is dat je de erfbelasting zo lang mogelijk wilt uitstellen. Dit doe je door de schuld van de langstlevende aan de kinderen kleiner te maken. Als je kiest voor een AWBZ clausule wil je juist een zo groot mogelijke schuld aan de kinderen. Want dat betekent dat je meer geld kunt uitkeren als de langstlevende in het verpleeghuis belandt.

Je moet dus een keuze maken tussen het uitstellen van de erfbelasting of het besparen van zorgkosten. De meeste stellen kiezen voor het laatste. Want de eigen bijdrage betaal je elke maand en de erfbelasting betaal je maar één keer. Bovendien valt de heffing van erfbelasting bij de meeste stellen enorm mee. Veel mensen schatten de erfbelasting te hoog in. Daardoor hebben ze te weinig oog voor andere risico’s zoals de eigen bijdrage, de Box 3 heffing, inflatie en de lage spaarrente.

Hebben jullie een hoog inkomen in Box 1? Bijvoorbeeld doordat jullie beiden een goed pensioen hebben? Dan kan het zijn dat je op basis daarvan altijd de maximale eigen bijdrage betaalt. In dat geval heeft de hoogte van je vermogen geen invloed op de eigen bijdrage. In die situatie kun je beter kiezen voor een opvullegaat.

Tweetrapstestament en het verpleeghuis

Een klassiek tweetrapstestament gaat ook niet goed samen met een AWBZ clausule of WLZ clausule. Met een tweetrapsmaking stel je de erfbelasting uit doordat de kinderen pas erfgenaam zijn nadat de laatste van beide ouders overlijdt. Je kind erft bij het eerste overlijden dus geen vordering. Daardoor valt er met een tweetrapstestament ook niks uit te keren als je naar het verpleeghuis gaat.

Er zijn notarissen die wel een soort AWBZ clausule in een tweetrapstestament opnemen. Dit houdt in dat de kinderen erfgenaam zijn zodra de langstlevende zorg nodig heeft en daarvoor een eigen bijdrage betaalt. Een notaris kan niet bij het CAK navragen of dat op enig moment het geval is geweest. Dit heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat je niet meer objectief vast kunt stellen wie eigenaar is van het huis. Dat kan heel vervelend zijn op het moment dat de langstlevende het huis wil verkopen. Want dan blijkt daarvoor opeens een handtekening nodig te zijn van de kinderen. En dat kan lastig zijn als je geen contact hebt met je kind. Of wanneer je kind schulden heeft of in scheiding ligt.

Meer erfbelasting door de AWBZ clausule?

Bij de tweede tip hierboven heb je gelezen dat je het erfdeel van de kinderen kunt verhogen. Hierdoor kan de erfbelasting bij het eerste overlijden omhoog gaan. In de praktijk valt dat vaak mee. Maar het is belangrijk om dit punt wel met de notaris te bespreken. Ben jij iemand die precies wil weten hoe het zit en graag zelf dingen uitrekent? Op mijn YouTube kanaal vind je meerdere video’s met voorbeeld berekeningen. Bijvoorbeeld over de erfbelasting bij het eerste overlijden en het effect van een renteclausule. De video’s zitten zo in elkaar dat je zelf mee kunt rekenen met je eigen cijfers.

Meer lezen?

• In deze tabel kun je opzoeken of je rijk genoeg bent voor een opvullegaat.
• In deze tabel kun je opzoeken of een tweetrapstestament bij je past.
• Mijn Top 10 Tips voor je levenstestament.
• De meest gestelde vragen over het levenstestament.
• Tips voor wie zijn testament online wil regelen.
• Dit staat er in een standaard testament voor een echtpaar.
• Het opnemen van een rente in je testament heeft nog meer voordelen.
• Dit zijn de 6 opties voor het uitsluiten van de koude kant. Welke kies jij?
• Betekent de nieuwe Box 3 heffing het einde voor de papieren schenking?

Veelgestelde vragen: