Meestal is een erfenis positief en gaat deze naar de partner of kinderen van de overledene. Het afwikkelen van de erfenis is geen leuke taak, maar aan het einde blijft er in elk geval wat over. Helaas is dat niet voor iedereen de realiteit. Zo kun je erfgenaam zijn van een verre oom of tante en geen idee hebben over de omvang van de erfenis. Of je kunt erfgenaam zijn van je vader of moeder terwijl je weet dat er schulden zijn. Gelukkig kun je in zo’n geval kiezen voor aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving.
Wat is aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving?
Bij aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving biedt jouw eigen vermogen geen verhaal voor de schuldeisers van de overledene. Je bent dus wel erfgenaam en moet de erfenis afwikkelen, maar je draait niet op voor de schulden. Zijn er meer schulden dan bezittingen? Dan moeten de baten eerlijk worden verdeeld over de schuldeisers. Jij krijgt in dat geval dus niks. Zijn er meer bezittingen dan schulden? Dan kunnen alle schulden worden afbetaald en krijg jij wat er overblijft.
Uit de vorige alinea zijn vooral de woorden “geen verhaal” belangrijk. Door het overlijden gaan alle bezittingen en schulden over op de erfgenaam. Ook bij het aanvaarden van een erfenis onder voorrecht van boedelbeschrijving. Jij wordt als erfgenaam dus eigenaar van de goederen en je wordt aansprakelijk voor de schulden. Maar voor deze aansprakelijkheid hoef je niet bang te zijn omdat alleen de erfenis verhaal biedt. Jouw eigen spaargeld, bezittingen en inkomen gaan niet naar de schuldeisers van de overledene.
Wat is vereffenen?
Het eerlijk verdelen van de bezittingen over de schuldeisers is het “vereffenen” van de erfenis. Dit betekent dat je de bezittingen verkoopt en de opbrengst daarna eerlijk verdeelt over de schuldeisers. De vereffening kan heel complex zijn. Denk bijvoorbeeld aan het geval dat een schuldeiser een pandrecht of hypotheekrecht heeft. Of het geval dat de erfenis bestaat uit een onderneming met personeel en klanten.
Wanneer je het wetboek er bij pakt, gaat het je al snel duizelen. Bij de vereffening kom je veel moeilijke woorden, uitzonderingen en verwijzingen tegen. Laat je daardoor niet afschrikken. Vaak valt de vereffening mee. Bijvoorbeeld in het geval dat er veel schulden zijn maar geen bezittingen of het geval dat er maar één schuldeiser is.
- De zuster van Frank is plotseling overleden. Ze had geen vaste woon- of verblijfplaats en laat niets na behalve schulden. Frank wil daar niet voor opdraaien en aanvaardt daarom onder voorrecht. Hij komt er al snel achter dat er helemaal niks valt te verdelen over de schuldeisers. Zelfs de bank is schuldeiser, want het saldo op de rekening is negatief. Daarom vraagt hij de kantonrechter om opheffing van de vereffening.
- Piet erft van zijn vader een eenvoudig appartement met een geschatte marktwaarde van € 185.000. Er zit een hypotheek op van € 200.000. Er zijn geen andere bezittingen of schulden. Na overleg met de notaris kiest Piet voor aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving. Hij stelt de hypotheekbank hiervan op de hoogte en zet het huis te koop op Funda. Het hoogste bod is € 190.000. Piet sluit in overleg met de bank een koopovereenkomst voor dit bedrag. De bank krijgt de volledige verkoopopbrengst en boekt daarna het restant van de hypotheek af. Piet draait dus niet op voor het verlies.
Wat is het verschil met zuiver aanvaarden of verwerpen?
Twijfel je nog over de wijze van aanvaarding? In dit handige overzicht zie je wat het verschil is tussen de drie opties:
| ik aanvaard zuiver | ik verwerp | ik aanvaard onder voorrecht | |
|---|---|---|---|
| Wat kost het? | Gratis | € 134 | € 134 |
| Ben je erfgenaam of niet? | Ja | Nee | Ja |
| Beschermt de wet je tegen schulden? | Nee | Ja | Ja |
| Wie wikkelt erfenis af? | Jij, een executeur of je geeft iemand een volmacht | Jij in elk geval niet | Jij, een executeur, een vereffenaar of je geeft iemand een volmacht |
| Wat als de erfenis negatief blijkt? | Jouw probleem | Niet jouw probleem | Niet jouw probleem |
| Wat als de erfenis positief blijkt? | Jij krijgt wat er over is | Pech, jij krijgt niks | Jij krijgt wat er over is |
Erf je een negatieve nalatenschap van je vader of moeder? Een nadeel van verwerpen is dat je de controle over de afwikkeling verliest. Je bent geen erfgenaam en bepaalt niet wat er gebeurt. Ik kan me daarom voorstellen dat je als kind kiest voor aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving, ook al ga je niks erven. Het geeft je de kans om de zaken netjes af te wikkelen, als je dat belangrijk vindt.
Overlijdt een ver familielid en heb je geen idee wat je erft? En zit je er ook niet op te wachten om de erfenis af te wikkelen? Dan heb je bij aanvaarding onder voorrecht de optie om iemand anders een boedelvolmacht te geven of een vereffenaar te laten benoemen. De laatste optie was bijvoorbeeld een idee geweest voor Piet in het voorbeeld hierboven. Hij had de rechter kunnen vragen om de notaris tot vereffenaar te benoemen. De notaris wordt in dat geval uit de erfenis betaald. Piet draait dus niet op voor de kosten.
Waar vind ik een stappenplan?
Elke erfenis is uniek en de wet is ingewikkeld. Ik raad je daarom aan om altijd te overleggen met een deskundige voordat je aan de slag gaat. Van oudsher is de notaris de aangewezen persoon voor vragen over een erfenis. Maar ook buiten het notariaat vind je steeds meer partijen die erfgenamen willen helpen. Zit je met een specifieke vraag? Gelukkig kun je online veel informatie vinden. Dit zijn een paar handige links:
- Overzicht van alle blogs over dit onderwerp op mijn website.
- Hier kun je zelf de aanvaarding regelen.
- Stappenplan op de website van de rechtbank.
- Model boedelbeschrijving.
- De officiële richtlijnen voor vereffening.
- Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter.
Meer lezen?
- Dit zijn je 6 opties als je een erfenis met schulden krijgt.
- In deze 3 gevallen hoef je voor de aanvaarding geen kosten te maken bij de rechtbank.
- Dit zijn de gevolgen als je een erfenis verwerpt.
Veelgestelde vragen:
Wat is aanvaarding onder voorrecht van boedelbeschrijving?
Bij aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving biedt jouw eigen vermogen geen verhaal voor de schuldeisers van de overledene. Je bent dus wel erfgenaam en moet de erfenis afwikkelen, maar je draait niet op voor de schulden.
Wat is het verschil tussen aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving en beneficiair aanvaarden?
Er is geen verschil en beide begrippen betekenen hetzelfde. De wet gebruikt ze door elkaar heen. In de praktijk wordt meestal gesproken van beneficiaire aanvaarding.
Is het opmaken van een boedelbeschrijving verplicht?
Ja, het erfrecht verplicht je op meerdere plekken om een boedelbeschrijving te maken. Het is onder andere een verplichting voor de executeur, voor de benoemde vereffenaar en de beneficiaire erfgenaam.
Wat zijn de kosten voor aanvaarding onder het voorrecht van boedelbeschrijving?
Voor aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving moet je eenmalig € 134 (2023) aan kosten maken bij de rechtbank. Daarna kun je zelf aan de slag met de vereffening van de nalatenschap.